Mediawijsheid bij nieuwkomers bij De Bloemberg

Wat was de vraag van De Bloemberg?

De Bloemberg is een school voor nieuwkomers: kinderen die pas in Nederland zijn komen wonen en daardoor de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheersen. Veel van de leerlingen zijn gevlucht uit oorlogsgebied en daardoor getraumatiseerd. In de thuissituatie gebruiken de leerlingen smartphones of tablets voor interactie met anderen in bijvoorbeeld het thuisland of met vrienden in Nederland. Op school mogen zij hun eigen device niet gebruiken. Door hun migratieachtergrond zijn de leerlingen kwetsbaar voor de risico’s die bij verkeerd mediagebruik op de loer liggen. Dit maakt het extra belangrijk om hen in mediawijsheid te versterken.

De Bloemberg loopt er tegenaan dat methodes voor mediawijsheid te omvangrijk zijn, aangezien de leerlingen gemiddeld een jaar op school blijven. Daarnaast zijn de pakketten te talig opgezet voor de doelgroep en sluiten de onderwerpen daardoor niet aan bij het taalniveau van de leerlingen.

Het doel van het te ontwikkelen arrangement is dat leerlingen veilig en kritisch leren omgaan met informatie op alle media en dat ze op een veilige en kritische manier informatie leren delen via internet en sociale media. Mediawijsheid is een onderdeel van het burgerschapsonderwijs.

Wat heeft het designteam gedaan?

De praktijkvraag is door het designteam verder verkend: hoe kunnen we met een leerarrangement de leerlingen op mediageletterdheid versterken? Welke aspecten van mediawijsheid zijn daarbij belangrijk en willen we binnen de Bloemberg oppakken? Op basis van literatuuronderzoek op het gebied van mediawijsheid en in aanvulling daarop ook ‘media empowerment’ en de specifieke context van het nieuwkomersonderwijs van De Bloemberg is een werkhypothese opgesteld. Aan de hand van een theoretisch model voor mediawijsheid zijn de onderdelen bepaald waar het designteam zich op wil richten:

  • Vinden (alleen het deel ‘ontmaskeren’)
  • Creëren (middel, geen doel)
  • Verbinden (met name voor de bovenbouw)
  • Discussiëren (met name voor de bovenbouw)
  • Doorgronden
  • Reflecteren

Wat heeft het designteam opgeleverd?

Op basis van de geprioriteerde aspecten hebben de leerkrachten (bestaande) lessen uit de gebruikte taalmethode Wereld Vol Woorden (her)ontworpen. Een belangrijke ontwerpeis is dat de leerarrangementen flexibel moeten kunnen worden ingezet, omdat de leerlingen van De Bloemberg gedurende een schooljaar kunnen instromen en uitstromen. Ook is er speciale aandacht nodig voor het taalniveau van de kinderen en de taalontwikkeling die daar bij hoort. Er zijn meerdere proeflessen uitgewerkt voor de onderbouw, middenbouw en bovenbouw en uitgeprobeerd in de betreffende groepen. Deze proeflessen zijn geëvalueerd. Er is onder andere gebleken dat er ook aandacht nodig is voor ict-basisvaardigheden van leerlingen. De school gaat met een ontwikkelteam verder aan de slag met de vraag wat ervoor nodig is om ict-basisvaardigheden te integreren in mediawijsheid.