Badminton voor parkinsonpatienten

Woensdag 1 juni kwam de leergemeenschap Technology for fair health bij elkaar voor een kennisdeelsessie. Een werkgroep van HAN-studenten Frederike Pamperin van de opleiding Verpleegkunde en Gillian Denekamp van de opleiding Voeding en Diëtetiek, Helena Cockx onderzoeker van de Radboud Universiteit en Clark Nowack ambassadeur van iXperium Health presenteerden een pilot die zij hebben gedaan met parkinsonspatienten.

Onderzoeker Helena Cockx vertelde als inleiding over de ziekte van Parkinson. Bewegen is voor iedereen gezond maar vooral voor parkinsonpatiënten is het belangrijk dat ze voldoende bewegen. Ze hebben baat bij beweging. Onderzoek laat zien dat patiënten die intensief bewegen (een sport waarbij je zoveel inspanning levert dat je ervan moet hijgen) minder snel achteruit gaan dan patiënten die alleen eenvoudige stretchoefeningen doen. Een probleem is dat er niet veel aanbod van sporten is voor deze patiënten. Ze hebben een andere training nodig dan een gemiddelde sporters.

Is badminton een goeie sport voor parkinsonpatienten?

Uit onderzoek blijkt ook dat parkinsonpatiënten die bijvoorbeeld slecht lopen wel snel reageren als je iets naar ze toegooit, bijvoorbeeld een balletje. Dit gaf badmintonners Clark en Helena van Badmintonclub BC Mariken, het idee om te onderzoeken of badminton een goeie sport is voor parkinsonpatiënten. Reageren patiënten ook goed op een shuttle? Zie je verbetering na een training? En hoe moet die training er dan uitzien?

Onderzoek – hoe ziet een training er dan uit?

Frederike vertelt dat de groep is gaan kijken bij een vereniging die badminton aanbiedt voor parkinsonpatiënten. Ze gingen ook bij andere sporten kijken zoals dans. Daarna keken de studenten in een pilot welke bewegingen wel werken en welke niet. Is het nodig dat de sporter zit, is het goed om een mat neer te leggen? Hoeveel risico is er dat iemand valt? Bijvoorbeeld achteruitlopen is lastig voor parkinsonpatiënten. Maar ook voor de gemiddelde badmintonner. Dus die training voor badmintonners waarbij je leert uitstappen is juist ook een goeie oefening voor parkinsonpatiënten.

Gillian vertelt dat ze ook hebben gekeken hoe de training moet zijn opgebouwd. Wat wil je bereiken met de training? Hoe doe je de warming up en de cooling down? En heel belangrijk, hoe zorg je dat de spelers het vooral ook leuk vinden? Want dat is iets wat patiënten zelf heel belangrijk vinden. Het moet wel leuk zijn. En het is ook fijn als er een sociaal aspect is. Partners vinden het bijvoorbeeld fijn om samen te sporten. De parkinsonpatiënt kan met zijn of haar partner weer eens gewoon een avond iets leuks doen.

Welke inzichten brengt de inzet van technologie?

In de pilot merkten studenten en onderzoekers dat de patiënten meer konden dan ze zelf dachten. En dat verbaasde vooral de patiënt zelf ook. Door de inzet van een sensor op de badmintonracket konden de onderzoekers meten hoe hard de speler slaat. En wat mooi is is dat de software bij die sensor ook waarneemt hoe je slaat, bijvoorbeeld of het een smash is.

Wat hebben we geleerd en welke toepassingen zien we?

Een andere belangrijke uitkomst was dat er voldoende spelelement in de training moet zitten, het moet vooral ook leuk zijn om te doen.

De studenten en onderzoeker zagen echt ook positieve verandering door de badmintontraining. De bewegingen van de deelnemers werden tijdens de training soepeler en ook de gezichtsuitdrukking veranderde tijdens de training.

Mooie resultaten! Vragen uit de leergemeenschap gingen er over of iedereen met Parkinson kan badmintonnen. Helena geeft aan dat als je daarover twijfelt je dat het best kunt overleggen met je arts of fysiotherapeut. Bas Orth Docent verpleegkunde vroeg zich af hoe we deze pilot kunnen vertalen naar het onderwijs. Bijvoorbeeld de inzet van technologie. Ik vroeg me af of AR of VR ook een positief effect kan hebben op de beweging van Parkinsonpatiënten. Veel patiënten bewegen namelijk beter als er bijvoorbeeld lijnen op de grond staan of als ze traplopen. Je zou verwachten dat de inzet van AR dan ook iets oplevert. Helaas gaf Helena aan dat er tot nu toe nog geen positieve effecten zijn gevonden met de inzet van VR of AR. Maar het is ook niet helder waarom dit dan niet werkt. Dus wie weet wat er nog uit onderzoek komt.

Aanbod badmintontraining voor parkinsonpatiënten

De leergemeenschap is enthousiast over deze eerste pilot en uitkomsten. Bij een vervolg kun je misschien de data uit de sensor inzetten om te kijken welke oefeningen voor een individu goed zijn om in te zetten. Misschien kunnen ook studenten van het honoursprogramma worden betrokken en studenten van sport en bewegen. Rudie van den Heuvel, docent bij de opleiding Industrieel Product Ontwerpen wil graag samenwerken in dit project. We zien in ieder geval genoeg kansen om de pilot voor de badmintontraining voort te zetten. Clark en Helena kijken of ze in september een aanbod met een badmintontraining voor tien deelnemers kunnen starten. Hopelijk is een van de sportzalen van de HAN hiervoor beschikbaar.