Ilse Jagers en Ingolf van Doorn van iXperiumdesignteam Robotisering en AI.
Het professionaliseringstraject voor procesbegeleiders in een iXperiumdesignteam is ontwikkeld vanuit het project iXpact. Vanuit het programma HAN Open Digitale Horizons kunnen ook medewerkers van de HAN meedoen aan deze professionalisering.
Werken in een iXperiumdesignteam
Fieke Koenraadt van Yuverta sloot dit professionaliseringstrajecten als eerste af en is vanuit de Academy van Yuverta verbonden aan het iXperiumdesignteam Robotisering en AI. Fieke: ”Onderwijsinnovatie in een iXperiumdesignteam is heel krachtig. Als designteam ga je aan de slag met het ontwikkelen van een onderwijsarrangement waarin ict een vast onderdeel van de oplossing is. Je hebt een cyclus van vijf fases die je samen doorloopt. De methode vraag het team om steeds weer te bedenken waar willen we naartoe? Voor wie? Wat is onze vraag? En wat is de vraag achter de vraag?”.
Rol van de procesbegeleider
Fieke: “Als procesbegeleider zorg ik ervoor dat het team focus houdt. Het designteam IxDT Robotisering en AI waar ik nu mee werk is heel enthousiast. Dan schieten de ideeën soms alle kanten op. Ik stel dan vragen welke kant gaan we op, wat weten we al rondom Robotisering en AI (bronnen en literatuur), wat betekent die kennis of informtie voor de ontwerpeisen, welk tijdpad gaan we dan volgen en welke werkafspraken maken we? En wat betekent dat dan bijvoorbeeld weer voor onze werkhypothese? En waar willen we aan het eind van het studiejaar staan?”
Al doende leren
Tijdens het professionaliseringstraject werken de procesbegeleiders meteen in deze rol in een iXperiumdesignteam. Bij Fieke ging dat niet meteen vlekkeloos. Het eerste team wat ze begeleidde is tussentijds gestopt en het professionaliseringstraject was deels nog in ontwikkeling. Fieke: ”Ik heb van dat proces heel veel geleerd. Het is bijvoorbeeld heel belangrijk dat de sfeer in een team goed is en ieders verwachtingen van werken in een designteam vooraf helder zijn en op elkaar afgestemd. Daarom start ik een bijeenkomst nu altijd met een check-in. Ik kies steeds een andere vorm, de ene keer meer gericht op het onderzoek wat we doen, dan weer meer hoe het met iedereen gaat. Dit om gewoon iedereen even weer bij elkaar te brengen aangezien de deelnemers vaak vanuit verschillende scholen komen, elkaar niet dagelijks treffen en de gezamenlijke focus op het onderwerp te richten. Daarnaast sluiten we ook altijd af met een reflectievlog aan het eind van de bijeenkomst. Nu we elkaar vanwege de coronamaatregelen voornamelijk in Teams treffen was dat ook makkelijk te realiseren. We zetten de opnameknop aan en nemen de reflectie op. Samen kijken we wat de inzichten van de bijeenkomst waren en wat de volgende stappen zijn die we gaan zetten.”
Fieke: “Ik leerde tijdens het traject ook dat als er iets niet goed gaat in het designteam dat dat niet altijd binnen jouw invloedsfeer ligt. Er gebeurt van alles in en buiten een organisatie wat impact heeft (bijvoorbeeld ook Corona) en dat kun je als procesbegeleider niet altijd sturen. Wel hebben we ervaren dat elkaar live ontmoeten een extra dynamiek geeft en geven daar ook de voorkeur weer aan zodra dat weer mogelijk is”.
Werkhypothese en ontwerpeisen
De eerste fase in een iXperiumdesignteam is voor teams soms een taai proces. Docenten hebben een vraag en willen graag gaan ontwerpen, maken en doen. En het proces vraag om eerst te onderzoeken wat er al bestaat, welke kennis er al is en vooral om uit te zoeken wat nu werkelijk de vraag is en wat de vraag achter de vraag is. Fieke: “Als procesbegeleider begeleid ik het groepsproces en bewaak ik de werkwijze. Met creatieve werkvormen houd ik de energie in het team. Als team ben je steeds bezig met uitproberen, bijstellen, testen en ervaringen delen. Samen met de onderzoeker verdiepen we de vraag. Zo komen we steeds beter tot de essentie van de vraag. Waarom hebben we deze vraag en wat willen we bereiken met het onderwijs wat we gaan ontwerpen? Daarnaast faciliteer ik het team. Ik bereid de bijeenkomsten voor, ben de voorzitter en ik zorg ook voor de verslaglegging in ons samenwerkingsplatform”.
E-learnings en intervisie
Fieke: “Ik vond de e-learnings in het professionaliseringstraject prettig ook al was het wel eens uitzoeken waar wat ook alweer terug te vinden. Je kunt daar in je eigen tempo doorheen en het heeft mij uitgedaagd om met andere software en programma’s op ict-gebied te werken waar ik voorheen geen kennis over had. Omdat ik een van de eerste procesbegeleiders was die het traject volgde moest ik soms even inhouden omdat nog niet alle e-learnings beschikbaar waren. Maar het is een prettige manier om je te kunnen professionaliseren in je eigen tempo en vooral op jouw eigen moment. Dat past wel bij het onderwijs van de toekomst wat mij betreft! Daarnaast hadden we intervisie met andere deelnemers en begeleiders vanuit iXperium. Daar heb ik ook veel geleerd.”
Onderwijs en beroepen van morgen
Fieke: “Ik begeleid nu een team vanuit de Academy van Yuverta wat onderzoek doet en bezig is met Awareness creëren rondom Robotisering en AI. Dit iXperiumdesignteam heeft een doorstart gemaakt. In 2020 is het designteam gestart met als hoofdtaak om robotisering en AI een plekje te geven in het onderwijs van de opleidingen van Yuverta in de groen/blauwe sector. Hiervoor is een onderwijsrobot aangeschaft genaamd Hero. Hero is er nu klaar voor om “on tour” te gaan en een bezoek te brengen aan alle teams, opleidingen, studenten en leerlingen van Yuverta. Dit om ze te prikkelen, warm te maken en voor te bereiden op de impact van robotisering en AI op de maatschappij en het toekomstige beroepenveld waarin deze studenten terecht gaan komen”.
iXpact
Het consortium iXpact heeft tot doel om aanwezige kennis sectordoorsnijdend (po, vo, mbo, hbo) te bundelen, te verbinden en verder uit te bouwen. Met een landelijke, sectoroverstijgende structurele kennisinfrastructuur wil het consortium de onderwijspraktijk en lerarenopleidingen beter voeden.
HAN Open digital Horizons
HAN Open Digital Horizons is het HAN-brede professionaliseringsprogramma met betrekking tot leren, lesgeven en werken met ict. Digitalisering van het hbo-onderwijs in de richting van meer flexibel, toekomstgericht onderwijs voor een digitale samenleving, is een complexe innovatie. Docenten, leidinggevenden en onderwijsondersteuners spelen hierin een cruciale rol. Op Leren en Werken met ict vind je alle informatie, zowel over ondersteuning en professionalisering als informatie over het programma.
