Anne-Marieke: “Ict heeft een duidelijke plek gekregen in het onderwijs, de competenties voor leren en lesgeven met ict zijn nu een onderdeel van de competenties die een leraar nodig heeft voor zijn of haar vak. De ambitie zit er nu in om de ict optimaal aan te laten sluiten bij de onderwijsbehoeften van de leerlingen zodat gepersonaliseerd leren kan worden gerealiseerd. Daar hebben we echt nog een wereld te winnen.”
Master Ontwerpen van Eigentijds leren
Er is veel gebeurd in tien jaar. Anne-Marieke is trots op de Master Ontwerpen van Eigentijds Leren die ze met partners uit het werkveld en collega’s van de lerarenopleidingen ontwikkelde. “Het was heel waardevol om samen aan tafel te zitten en de opleiding te ontwerpen.”. Anne-Marieke ontwikkelde vooral de onderdelen over gepersonaliseerd leren met ict en de organisatie van leren met ict. “Het gaat vooral over zelfregie, wat betekent dat voor de rol van de leraar, wat betekent het voor de leerling? Welke ondersteuning hebben ze nodig? Welke concepten komen terug in je onderwijs, welke vaardigheden wil je aanreiken?”. Anne-Marieke was bij de opleiding verantwoordelijk voor de colleges over ontwerpen en organiseren van eigentijds onderwijs, ze begeleidde studenten en ze was lid van het kernteam wat als taak heeft om het curriculum van de opleiding inhoudelijk te bewaken en door te ontwikkelen en het beroepsprofiel actueel te houden.
Onderzoekswerkplaats gepersonaliseerd leren met ict in het primair onderwijs
De iXperium Onderzoekswerkplaats Gepersonaliseerd leren met ict in het primair onderwijs is een vruchtbare samenwerking waar Anne-Marieke met veel voldoening op terugkijkt. Anne-Marieke was de inhoudelijk projectleider van de onderzoekswerkplaats waar basisscholen en een school voor (voortgezet) speciaal onderwijs van acht schoolbesturen in de regio Arnhem-Nijmegen, HAN Pabo, het lectoraat Leren met ict (HAN) en de Open Universiteit (OU) intensief samenwerkten. Op de negen betrokken scholen ontwierpen en onderzochten multidisciplinaire iXperiumdesignteams gedurende vier jaar integrale interventies voor gepersonaliseerd leren met ict. Ook deelden scholen actief kennis tijdens kennisdelingsbijeenkomsten. Er is onderzoek gedaan naar het effect van deze interventies op de motivatie, zelfregulerende vaardigheden en leerprestaties van leerlingen. Daarnaast is er onderzoek gedaan naar de ict-competenties die leraren en leerlingen nodig hebben voor gepersonaliseerd leren met ict. Tot slot is nagegaan of samenwerking binnen de onderzoekswerkplaats bijdraagt aan duurzame kennisontwikkeling.
Anne-Marieke “Ik ben er trots op dat we met scholen samen interventies hebben ontworpen om onderwijs beter af te stemmen op de onderwijsbehoeften van leerlingen. En om leerlingen daar ook een duidelijke stem in te geven. De scholen hebben op hun eigen manier zelfregie in praktijk gebracht. De ene school koos het vak rekenen, de ander ging aan de slag met leesvaardigheden, een volgende werkte aan wereldoriëntatie. Uit ons onderzoek is gebleken is dat de onderzoekswerkplaats een goede manier is om duurzaam kennis te ontwikkelen over gepersonaliseerd leren met ict. Onderzoekend ontwerpen in een multidisciplinair designteam helpt om verantwoorde keuzes te maken, passend bij de praktijkvraag van de school. Kennis uit onderzoek, praktijkkennis en kennis vanuit de lerarenopleiding worden gebundeld om vernieuwend onderwijs te ontwikkelen. Deze manier van duurzame kennisontwikkeling levert resultaat op. Er is sprake van individuele groei op het gebied van (kennis over) gepersonaliseerd leren met ict. Daarnaast zijn leraren vaardig geworden in onderzoekend ontwerpen. Ze maken onderbouwde keuzes over de inrichting van hun onderwijs, durven te experimenteren, onderzoeken hoe leerlingen en zij zelf dit ervaren en stellen hun onderwijs steeds opnieuw bij. De onderzoekswerkplaats draagt ook bij aan schoolontwikkeling. Het gedrag van leraren is veranderd. Ze zijn meer gepersonaliseerd les gaan geven en hebben aandacht voor de ontwikkeling van zelfregulerende vaardigheden van leerlingen. Ze denken mee over de organisatorische veranderingen die nodig zijn om gepersonaliseerd leren met ict te realiseren. En dit is duurzaam. De scholen willen de interventies blijven gebruiken en verder ontwikkelen. Verschillende scholen en leraren geven aan dat zij dit ook op een evidence-informed manier willen blijven doen.”
De huidige onderzoekswerkplaats is nu afgesloten. Alle opbrengsten en publicaties worden gedeeld via de iXperium-site. Er loopt nu een aanvraag bij NRO voor een vervolg van vier jaar.
iXpeditie Maatwerk
Anne-Marieke “Een ander project waar ik echt trots op ben is het RAAK-project iXpeditie Maatwerk. Dat was echt een project waarbij we zeiden practice what you preach. Laten we zelf een ander soort middel inzetten om scholen te professionaliseren. Het doel was dat leraren en scholen beter kunnen omgaan met verschillen tussen leerlingen. Het team van onderzoekers, leraren en schoolleiders ontwikkelden een spelsimulatie waarmee schoolteams en toekomstige leraren in beeld kunnen brengen waar zij op dit moment staan als het gaat om maatwerk met ict in de klas en welke stappen zij willen zetten om gepersonaliseerd leren met ict te realiseren.
Kennistafel Gepersonaliseerd leren met ict
Tot slot is Anne-Marieke trots op de Kennistafel Gepersonaliseerd leren met ict in het primair onderwijs, waarvan zij samen met Marijke Kral de voorzitter is. Deze kennistafel is een platform voor onderwijsprofessionals, onderzoekers en beleidsmakers. De Kennistafel Gepersonaliseerd leren met ict brengt in kaart welke kennisvragen er in het werkveld leven met betrekking tot gepersonaliseerd leren met ict en onderzoekt welke (wetenschappelijke) kennis al beschikbaar is en welke nieuwe (wetenschappelijke) aanvullende kennis nodig is op het terrein van gepersonaliseerd leren met ict. Op deze wijze is het mogelijk om kennis en onderzoek te richten op en te verbinden met vraagstukken uit de onderwijspraktijk om zo bij te dragen aan evidence-informed onderwijs. De Kennistafel Gepersonaliseerd leren met ict heeft onlangs een kennisagenda opgeleverd met betrekking tot het thema ‘gepersonaliseerd leren met ict’ en biedt inzicht in de belangrijkste en meest urgente kennis- en innovatievraagstukken voor de komende jaren. Hierdoor kan verder richting worden gegeven aan relevante onderzoeks- en innovatieprogrammering voor landelijke partijen zoals het NRO maar biedt ook kansen voor het iXperium.
Van voorschoolse opvang tot en met hbo is aangehaakt
Anne-Marieke kijkt met plezier terug op tien jaar iXperium. “Intussen is het hele onderwijs, van voorschoolse opvang tot en met hbo aangehaakt. Zowel bij samenwerkingspartner KION als bij het iXperium staat nu spelend en ontdekkend leren met ict op de agenda. En in het hbo zie je dat onze eigen hogeschool de HAN met het project HAN Open Digital Horizons en met het strategisch speerpunt data en digivaardige professionals het thema leren met ict nadrukkelijk op de agenda zet.”.
Anne-Marieke gaat per 1 september aan de slag als Academic Director bij de Masteropleiding Leren en Innoveren van Fontys.
