Pascal Heynen, directeur dienst Onderwijs en Organisatie van Rijn IJssel opende het evenement. Het thema van GPA Connect past goed bij hem, hij houdt niet van grenzen. Iedere dag gaat hij over grenzen, de provinciegrens, de grens tussen hbo en mbo, de grens tussen staf en onderwijs of de grens tussen generaties. Het is belangrijk om samen te werken want samen kom je verder. Onderwijsproducten uit het mbo zijn bruikbaar voor het hbo en andersom. Ook het thema personaliseren van leren staat bij Rijn IJssel hoog op de agenda. En daar zal het ook nog wel even blijven staan want het is een taai thema wat veel van een organisatie verwacht. Flexibiliseren vraagt een andere mindset. Daarbij is het belangrijk dat er aandacht is voor de organisatie van onderwijs. Maar vooral ook aandacht voor de professionals. Zij hebben de vaardigheden en het lef om patronen te doorbreken en het onderwijs te innoveren. Zij maken de verbinding.
Het dominante verhaal en het andere verhaal
Antropoloog en keynotespreker Aminata Cairo startte haar verhaal met een lied. De zaal zat meteen in haar verhaal. Ze vertelde waarom het zo moeilijk is om samen te werken, hoe kunnen we inclusief zijn, wat staat ons in de weg bij samenwerken? Als antropoloog geeft ze ons een aantal verhalen en theoretische lenzen waardoor we naar elkaar kunnen kijken. Welke verhalen vertellen we zelf, bewust of onbewust? Begrijpen we het verhaal van de ander? Welke verhalen nemen we mee en welke verhalen laten we los? Wat is het dominante verhaal en zijn we in staat om het verhaal van de ander te horen?
Een voorbeeld: de universiteit van Aminata’s zoon vertelt bij het vak kunstgeschiedenis alleen over Europese kunst en niet over Aziatische, Afrikaanse of (Zuid) Amerikaanse kunst. Je negeert daarmee niet alleen het verhaal van die culturen maar ontneemt de mensen die het niet kennen ook de kans om het te leren kennen.
Vaak is er ongemak als je het verhaal van de ander hoort. Als iemand kritisch is, of als iemand je vertelt dat je discrimineert. Dat is niet leuk, dat is niet gezellig. En als je niet uitkijkt dan zeg iemand dus maar niets meer. En dat is niet goed. Als je wilt samenwerken moet je respect hebben voor elkaars verhaal, er naar luisteren en accepteren dat de ander een ander verhaal heeft. En dat alle verhalen goed en waar zijn.
Een mooi voorbeeld was ook de vergelijking met een aardbevingsgebied. Daar kijken wetenschappers bij een beving of een gebouw alleen schud of dat het ook gaat instorten. Bij gevoel en bij andere ideeën of meningen kun je ook een fragiliteitsmeter gebruiken. Er is onderscheid, is het alleen ongemakkelijk en niet gezellig of voel je je ook echt niet veilig? Ook al is iets niet gezellig, dan mag je er wel zijn, dan mag je wel meedoen, dan doe je er wel toe. Je hoeft niet meteen weg te gaan.
Aminata geeft ons ook drie theoretische lenzen om door te kijken, deze geven je sturing als je verschillen wilt aanpakken. De lens van Indigenous knowledge laat zien dat je aan iedereen verbonden bent. De kennis is er al, hoe krijg jij daar inspiratie van? De lens van Blues aesthetic is de lens van rauwe eerlijkheid. Ook al voel je je anders, begin gewoon bij stap een en kijk dan pas naar stap twee. De lens van de Holy Hiphop geeft het beeld waarbij mensen het gevoel hebben dat ze er niet bij horen, maar zich wel willen laten zien. Het gaat om de verhalen die gehoord mogen worden.
Hoe komen we nu tot een breder en inclusief verhaal? Heb respect voor alle verhalen en faciliteer dat ze verteld mogen worden. Kijk naar alle verhalen. Vandaag sta je misschien in positie onderaan maar morgen kunnen de rollen andersom zijn. Voor het bredere verhaal hebben we compassie, moed en bescheidenheid nodig. Weet dat iedereen het verhaal anders kan vertellen, weet dat je anderen daar pijn mee kunt doen. Maar weet ook dat je sorry kunt zeggen en dat je de ander kunt vergeven. Luister naar alle verhalen en maak de verbinding.
Themarondes
In de themarondes vertelden onderzoekers en professionals uit de praktijk over resultaten uit de MBO Onderzoekswerkplaats Gepersonaliseerd Leren met ict over hun bevindingen. Master pedagoog en onderzoeker Jeltje Kok en associate lector Mariola Gremmen vertelden hoe je in gepersonaliseerd onderwijs differentiatie en zelfregie kunt ondersteunen met ict. Ze lieten zes manieren zien hoe je zelfregie bij studenten kunt ondersteunen met ict. Je kunt bijvoorbeeld video inzetten om studenten een beeld te geven van een beroep. Een designteam uit de onderzoekswerkplaats ontwikkelde dit videomateriaal. Bij een andere opleiding van de onderzoekswerkplaats ontwikkelde een designteam een gepersonaliseerde online leeromgeving waarin studenten eigen keuzes kunnen maken en hun voortgang kunnen zien. Weer een ander team ontwikkelde een VR-toepassing waarin je kunt ervaren wat mensen met niet aangeboren hersenletsel meemaken als ze overprikkeld zijn.
Onderzoeker Irma van der Neut deelde kennis over hoe je onderwijsinnovatie kunt implementeren. Betrek docenten(teams) vanaf de start en betrek alle lagen van de organisatie. Maak reclame voor je innovatie, borg de innovatie en onderzoek de vernieuwing.
Onderzoeker Haske van Vlokhoven en projectmanager Martine Vencken presenteerden het onderzoek naar beroepsgerichte didactiek. Ze ontwikkelden de Teamspiegel. Hierbij geven onderwijsteams in een vragenlijst aan wat ze verstaan onder beroepsgerichte didaktiek. Veel docenten en mensen die in onderwijs werken zien de beroepsgerichte didactiek als de kern van hun werk maar ze hebben niet allemaal hetzelfde idee wat ze er nu mee bedoelen. De vragenlijst gaat in op bekwaamheidsontwikkeling, beroepsidentiteit en op de samenwerking met het werkveld. De Teamspiegel geeft de teams inzicht hoe ze denken over hun beroepsgerichte didactiek, waar ze trots op zijn en waar ze stappen in willen zetten. En de teamspiegel is vooral ook een uitgangspunt voor het goed gesprek, waar staan we nu, waarin verschillen onze ideeën of definities en waar willen we naartoe? Het onderzoeksteam van Haske volgt de teams. Iedere onderwijsinstelling van de GPA heeft een lokaal spiegelteam. Vertegenwoordigers vanuit die teams werken weer samen in het Gelderse Spiegelteam. Zo komen ervaringen en kennis vanuit een brede groep professionals bij elkaar. Het onderzoekteam doet de komende vier jaar onderzoek naar het beeld van de beroepsgerichte didactiek in het mbo.
Deelnemers konden ook meedoen met een een creatieve ontwerpsessie in het onnovatielab van Rijn IJssel, er was een presentatie vanuit Tech@doptie en over open leermaterialen.
Deze dag bracht mooie verhalen, verstevigde bestaande verbindingen en zorgde voor nieuwe ontmoetingen. Mooi om te zien hoe deze professionals uit mbo en hbo zich niets aantrekken van grenzen en grensoverstijgend samenwerken.
