The Simulation Crew uit Nijmegen maakt al jaren simulaties waarin je iets kunt leren. Voor onderwijsinstellingen maar ook voor bedrijven. In eerste instantie ging dat om simulaties die je speelt via een computer of laptop. Dat waren bijvoorbeeld winkelsimulaties waarin leerlingen op het mbo of nieuwe medewerkers van alles kunnen leren over verkopen in een winkel. Denk aan hoe werkt de kassa, hoe communiceer je met klanten of wat is belangrijk in de winkelinrichting. Het gaat dan vaak om vaardigheden die je leert door ze te doen. En dat gaat prima in een simulatie.
Eric Jutten van de Simulation Crew vertelt: “Doordat steeds meer procedurele skills worden geautomatiseerd worden de soft skills steeds belangrijker. En daar is nou net veel te leren. We zijn een paar jaar geleden gestart om de trainingen in VR te ontwikkelen omdat je dan nog meer impact hebt op het leren. Daarnaast hebben we ook onze focus verbreed, we werken nu ook steeds vaker voor zorginstellingen of ziekenhuizen. Dan gaat het bijvoorbeeld over positieve gezondheid of persoonsgerichte zorg maar bijvoorbeeld ook over veiligheid in de operatiekamer. Communicatie is ook in de zorg heel erg belangrijk. Patiënten en cliënten willen ook graag betrokken worden in hun behandeling. En dan kun je niet over hun hoofd heen communiceren. Het is dus belangrijk dat we professionals in de zorg en studenten daar op blijven trainen.”
Veilig oefenen, net zo vaak als je wilt
“We werken daarbij ook nauw samen met organisaties. Met iXperium Health / de HAN ontwikkelden we een aantal virtuele cliënten. Samen met Radboudumc ontwikkelden we een virtuele toepassing over communicatie met patiënten. Het gaat in communicatie niet alleen om taal maar ook om non-verbale communicatie, hoe is je houding, wat doe met je handen en wat gebeurt er al je een patiënt gaat spiegelen om echt contact te maken? Dat zijn allemaal dingen die je kunt leren en heel goed kunt oefenen met virtuele patiënten of cliënten. En daar zit de kracht. Veel communicatievaardigheden leer je door te doen. In de praktijk is daar niet altijd de ruimte of mogelijkheid voor. Je kunt studenten niet eindeloos hun communicatievaardigheden laten oefenen in de echte wereld, en ze kunnen ook niet oefenen met echt patiënten of cliënten. Met virtuele patiënten kun net zo vaak oefenen als je wilt en daar leer je enorm veel van. En iedere student heeft dezelfde omstandigheden waarin ze oefenen. Studenten vinden het ook leuk. Voor veel studenten voelt het ook veiliger om de eerste keren iets te oefenen zonder dat er een iemand meekijkt. Het is fijn om te weten dat je niets fout kunt doen, je kunt een VR-toepassing nadat je de feedback hebt gekregen van het systeem gewoon opnieuw uitspelen.”
AI in VR
“Ik ben echt trots op de toepassingen die we nu maken. Onze virtuele personen reageren levensecht. Ze reageren op taal, maar ook op je kijkrichting zodat het systeem ziet waar je naar kijkt (kijk je iemand aan, gebruik je instructies op je pc). Nu gebruiken we spraak en kijkrichting en we kunnen door de controllers volgen wat je handen doen. In de toekomst kunnen we waarschijnlijk je gezichtsuitdrukking zien, hartslag en ademhaling meten en wie weet ook hersengolven. De spraaksystemen worden ook steeds beter, ze leren van de data die ze krijgen doordat mensen de simulatie doen. Ze kunnen steeds beter analyseren hoe je iets zegt, met welke intonatie zeg je iets, hard of zacht, krachtig of timide. Het paraverbale, dat wat je met je stem doet is heel belangrijk in communicatie. Bedenk maar eens op hoeveel manier je tegen iemand hallo kunt zeggen. Als begroeting maar ook als verwijt (ja hállo), enthousiast of ongeïnteresseerd. Dat onderscheid kan een AI nu nog niet maken. Maar daar kun je ze wel mee trainen, mensen beoordelen dan tekst en geven daar een waarde aan, de AI leert daarvan en op den duur ook wel dit soort analyse doen van gesproken tekst.“
Door mens aangestuurde VR
Er zijn ook andere vormen waarin we VR gebruiken. Als je iemand een levensechte situatie wilt geven om te oefenen maar echt meer wil in je training dan nu kan met de systemen die we tot onze beschikking hebben (bijvoorbeeld snellere interactie en inspelen op dat wat gebeurt in plaats van een AI die reageert volgens een script) dan kun je ook een trainer de virtuele persoon laten besturen. Dan beslist niet een AI in de VR-toepassing wat er gebeurt maar de trainer die vanuit een andere kamer de stem is van de virtuele persoon en bepaalt wat de virtuele persoon doet. Je kunt bij dit soort toepassingen denken aan professionals die te maken krijgen met agressieve mensen op straat waar ze op moeten reageren. Of waar je aan moet wennen. Het is fijn als je eerste ervaring met een agressief persoon in een veilige situatie is waarbij je, als het teveel wordt de bril kunt afzetten. Je kunt dan in VR oefenen wat je kunt doen om situaties niet te laten escaleren.” Het nadeel is echter dat deze door mens aangestuurde VR kostbaar en niet zo flexibel is als de AI aangestuurde VR.
Samenwerken
“We hebben intussen samen met partners als iXperium Health / de HAN of de Sint Maartenskliniek al een aantal trainingen gemaakt. Denk aan Max, de virtuele client waarmee (HAN)studenten communicatie en een intakegesprek kunnen trainen. We hebben voor de Maartenkliniek een ontruimingstraining in VR gemaakt. Medewerkers leren hier protocollen van de bedrijfshulpverlening. En we maakten ook een VR-toepassing voor de vitaal bedreigde patiënt, wat leert handelen in een crisissituatie. Ook in zo’n training is communicatie weer van wezenlijk belang.”
Oefenen oefenen oefenen
“Als je mensen in een praktijksituatie wilt laten oefenen kost dat veel tijd. De meeste bedrijven doen bijvoorbeeld een keer per jaar een ontruimingsoefening. Dan oefenen de BHV-ers een korte periode een deel van een ontruiming of handelingen bij een calamiteit. En dan nabespreken en dat is het dan. Als je de oefening in VR hebt kun je veel vaker oefenen en ook nieuwe medewerkers meteen trainen wat er in geval van een calamiteit of ontruiming van ze wordt verwacht.” Oefening baart kunst, en dat kan heel goed in VR, je ziet bovendien dan je scores stijgen, zodat je het niveau van competentie bereikt.
Implementatie in het onderwijs
De implementatie van VR-toepassingen in onderwijs is nog een hobbelige weg. Het kost tijd en geld om te ontwikkelen. Eric: “Maar het is wel belangrijk om het samen te doen. En er is vaak een discussie wie dan virtueel onderwijs moet of kan ontwikkelen. Maar dat gesprek moeten we wel voeren. VR geeft zoveel kansen voor onderwijs. Zeker in het deel waar je studenten een praktijkervaring wilt geven waar je die in de praktijk niet altijd kunt realiseren. We zijn blij dat we dit met partners als de iXperium Health, HAN, Radboudumc en Sint Maartenkliniek kunnen doen.”
