De Nationale Wetenschapsagenda (NWA) heeft als doel om een bijdrage te leveren aan de kennismaatschappij van morgen. Dat doen ze door o.a. door het aan elkaar verbinden van maatschappelijke uitdagingen en onderzoek. De interactieve film ROBIN is daar een voorbeeld van. De film ging in oktober al in premiere maar is nu ook gewoon online te bekijken. In de film volg je verschillende varianten van het levensverhaal van de hoofdpersoon Robin. Hoe dat verhaal verloopt bepaal jij voor een deel. Je krijgt namelijk op een aantal momenten keuzes (dilemma’s) voorgelegd. Jouw keuze bepaalt hoe het verhaal verder gaat.
De dilemma’s en de verschillende paden van de film zijn bedacht door een (grote) groep wetenschappers en scenarioschrijvers. Het doel is enerzijds dat wij, als kijkers, na gaan denken over de keuzes die we kunnen maken en de mogelijke gevolgen ervan. Maar onze keuzes leveren de onderzoekers op hun beurt weer informatie op. Je kunt er voor kiezen om hen meer te vertellen over jezelf als kijker zodat ze kunnen zien of mensen met een bepaald profiel andere keuzes maken dan andere kijkers. Maar ook als je dat niet doet, dan wordt die keuze bijgehouden.
Onderaan de pagina waar je ook de film kunt vinden, kun je niet alleen de dilemma’s vinden, maar ook een overzicht van hoe de kijkers tot nu toe gekozen hebben. Nou moet je daarbij rekening houden met de “framing” die af en toe toegepast wordt. Ook deze film is niet waarde-neutraal. De opvattingen van de makers over welke verbanden er tussen keuze en gevolg zitten, zijn soms duidelijk voelbaar.
75% van de kijkers koos er voor om Elisa zo goed als zeker te laten sterven. Ik hoorde bij die andere 25%
Maar ook dan kan dat overzicht tot verbazing leiden. Zo koos ik in het “Bijna dood” dilemma (ik zal er niet té veel over vertellen, je kunt ze beter zelf bekijken) voor de optie om terug naar de stad te gaan. Daarbij blijkt 75% gekozen hebben voor de optie om in de natuur te blijven ook als dat zo goed als zeker de dood van Elisa tot gevolg zou hebben. Dat vond ik wel heftig.
Gebruik in de klas
De makers geven aan dat de film geschikt is voor alle leeftijden, maar dat gezien de keuzes die je moet maken een leeftijdsgrens van 12 jaar logischer is. En daar ben ik het wel mee eens. Nee, er komen geen bloederige scenes in voor, maar je moet wel een beetje gevoel kunnen hebben bij de keuzes en de scenario’s zijn soms ook wel zo dat je je er zorgen over zou kunnen maken.
Ik denk ook niet dat er een bovengrens in leeftijd is voor de film. Je kunt hem ook met collega’s bekijken en zo met elkaar het gesprek aangaan.
Daarbij kun je je dan richten op (minimaal) twee aspecten:
- de keuzes die je maakt, de reden waarom je die maakt, waarom iemand anders een andere keuze gemaakt heeft en of je nu andere keuzes zou maken;
- de keuzes en waarden van de makers die je in de film terug ziet: als je het niet eens bent met de manier waarop een keuze leidt tot een andere toekomst, is dat dan (alleen) op basis van je onderbuikgevoel of zijn er andere argumenten waarom de toekomst anders gaat lopen dan in de film voorgesteld?
Bij oudere leerlingen of studenten kun je er ook voor kiezen om ze zelfstandig verschillende scenario’s te laten doorlopen en ze dan te vragen daarop te reflecteren. Bij het doorlopen van verschillende scenario’s kun je een aantal waarden en veronderstellingen van de makers tamelijk snel herkennen. En ook dat is, in het kader van digitale vaardigheden, een belangrijke vaardigheid om te leren!
Aanrader
ROBIN is verre van perfect. Het eerste scenario dat ik doorliep was relatief kort, andere scenario’s waren dieper en langer. Scenario’s (bijvoorbeeld rond klimaatveranderingen) kunnen tot (stevige) discussie leiden, niet alleen over de keuzes maar ook over de scenario’s zelf. Dat is niet erg, dat zou juist de reden kunnen zijn om de film in te zetten.
