Train je hersenen met Stressjam

Sinds kort werken studenten van Vaktherapie met Stressjam, een spel waarmee je kunt leren om je stress te verhogen of juist te verlagen. De studenten kunnen ervoor kiezen om ook een training tot stressjam-coach te volgen. Maar wat is Stressjam eigenlijk? En waarom zou je stress soms juist wel moeten willen hebben?

Stressjam is een virtual-reality-game met biofeedback om stress-mindset te trainen en om beter te worden in stress”. Dat klinkt mooi! Het is een virtuele game. Als je speelt draag je een band die je hartslag meet. Op basis daarvan krijg je informatie over de stress die je voelt. Via een VR-bril kom je in een virtuele wereld. Hier krijg je opdrachten waarin je je eigen stress leert sturen.

Stress heeft een slechte naam maar mensen die veel stress ervaren maar dat niet als gevaarlijk beschouwen hebben een lager risico om te sterven. Je kunt dus ook veel positieve effecten hebben van stress. Sterker nog, voor sommige dingen heb je stress nodig. Sporters kunnen bijvoorbeeld niet zonder stress. Psycholoog Bernard Maarsingh van Jamzone kwam donderdag 23 januari naar de HAN en legde ons uit hoe dit werkt.

Als je leert maak je nieuwe verbindingen in je hersenen. Als kind maak je 6 miljoen nieuwe verbindingen in je hersenen, per seconde. Als je ouder bent zijn dat er nog maar 6 duizend, nog steeds veel. Maar helaas verlies je er als je ouder bent ook weer net zo veel. Als je niet prikkelt om nieuwe verbindingen aan te maken heb je er steeds minder. En met minder verbindingen wordt je ook steeds onhandiger, fysiek en geestelijk.

Lesje luie hersenen

Een lastig ding met onze hersenen is dat we onbewust dingen voelen en dingen doen. Onze hersenen zijn lui. Ze maken snel een verbinding. Iets wat we vaker doen gaan we vanzelf automatiseren. Niemand denk na bij fietsen of schakelen in een auto. Soms zijn we helemaal niet blij met automatische reacties of associaties. Als we negatieve herinneringen koppelen aan stress dan kun je bijvoorbeeld een posttraumatische stressstroornis ontwikkelen. Gelukkig kun je je hersenen wel herbedraden, andere verbindingen leggen maar dat is niet makkelijk. We weten uit onderzoek, je kunt mensen aan alle kanten informeren maar gedrag veranderen is echt lastig.

DHEA en cortisol

Dit proces wordt in ons lichaam gestuurd door DHEA en cortisol. Als je stress ervaart maak je adrenaline aan (de gaspedaal). Je bijnierschors maakt cortisol aan, daarmee rem je de stress. Als de stress toch blijft (bijvoorbeeld door continue invloed van buitenaf) maak je steeds meer cortisol aan. De amygdala is lui en wil de stress koppelen aan een situatie van stress die je kent uit eerdere herinneringen: wanneer had je dezelfde ervaring als nu, op het moment van stress. Die herinnering en dit moment koppelen je hersenen aan elkaar. Is het een positieve ervaring met stress, dan vertaal je deze stresssituatie ook positief, is het een negatieve herinnering dan ervaar je nu ook negatieve stress.

Er is onderzoek gedaan of je dit proces kunt beïnvloeden. Mensen in een wachtkamer bij een therapeut kregen ofwel vrolijke muziek te horen ofwel zware negatieve muziek. De mensen die de vrolijke muziek hadden gehoord ervaarden hun leven veel positiever. Je kunt het proces dus sturen.

Als je de aanmaak van DHEA stimuleert heb je een positief effect. De verhouding tussen cortisol en DHEA is belangrijk. Als je langere tijd stress ervaart en je machteloos voelt dan krijg de cortisol de overhand. En daarmee gaat het hele afweersysteem van je lijf achteruit, wonden genezen slechter, je onthoudt minder, je motoriek wordt minder, je wordt onhandig. Als de DHEA de overhand krijgt dan kom je in een positieve flow.

Stress is gezond

Stress heeft een slechte naam. We associëren het met negatieve effecten. Maar het ligt er maar aan hoe je er naar kijkt. Met een andere mindset is stress juist positief. Veel mensen werken goed onder druk. Het blijkt dat als je een positieve mindset hebt dat je dan ook beter in je lijf zit. Het blijkt ook dat je ergens echt goed in wordt als je iets veel doet. Maar niet iedereen die heel veel voetbalt of piano speelt wordt ook echt beter. Dat gebeurt alleen als je de hersenen ook stress geeft. Als je dat tienduizend uur doet dan wordt je beter. Je moet je hersenen dus olympisch trainen. Maar hoe doe je dat dan?

Positieve mindset

We hebben twee systemen in onze hersenen. Het ene deel gaat over weten (ik weet dat twee stuks fruit per dag gezond is) en het andere systeem, waar de amygdala zit, gaat over doen (maar ik eet nog steeds niet iedere dag twee stuks fruit). Systeem 1 is het luie deel van onze hersenen. Die automatiseert alles zoveel mogelijk. Je kunt mensen dus nog zoveel vertellen en leren, dat wil niet zeggen dat hun gedrag ook verandert. Wil je dat dat verandert of dat je een andere verbinding legt tussen stresservaring en gevoel (bijvoorbeeld naar een positieve emotie) dan moet je mensen dat laten ervaren en dan moet je systeem 1 opnieuw trainen, je moet je hersenen her-bedraden.

Stressjam

En daarmee komen we bij stressjam (hèhè). Stressjam kan je helpen om te leren hoe je stress kunt sturen. De game vraagt je om op het ene moment positieve stress op te roepen en op het andere moment negatieve. Als je dat goed kunt dan kun jij kiezen wat de stress doet en niet het luie systeem van je hersenen.

Als voorbeeld laat Bernard een van de aanwezigen met een VR-bril op over een plank lopen. De testpersoon weet dat ze op een plank staat van 1 centimeter hoog. Maar haar ogen en hersenen weten door de VR-bril dat ze bovenop een torenflat staat. Dus alles in haar lijft zegt NEE, ik spring daar niet van af. Systeem 2 zegt, ik weet dat ik op een plank staat. System 1 zegt now way, ik weet het zeker, je staat op een torenflat en ik zet alle automatische reacties daar op in.

Terwijl de testpersoon op de plank staat, zien wij op de monitor wat zij ziet maar we zien ook welke stress zij ervaart. Hoe is de verhouding tussen cortisol en DHEA. Als de coach die bij de plank staat de testpersoon aanraakt (alleen de aanraking zelf is al voldoende) dan ervaart de testpersoon steun, het lijf reageert meteen, de stress daalt. Op deze manier kun je mensen trainen. Je kunt ze vooral zelf laten ervaren hoe ze omgaan met stressvolle situaties. En hoe ze zelf weer grip kunnen krijgen op hun ervaring van de stress.

De coach kan daarbij helpen, maar de persoon moet zelf voelen wat werkt. Als jij weet hoe je stress kunt oproepen en juist weer kunt verminderen dan kun je er mee spelen. Het voordeel van de gamevorm is dat je onder begeleiding van een coach zelf aan de slag kunt gaat. Er is niet een manier waarop je een persoon kunt helpen. Als een client met Stressjam werkt dan kan hij of zij zelf bepalen wat werkt. Als je het eng vindt om over de plank te lopen is het dan fijn om even te bewegen, of wil je dat iemand je helpt, of helpt het juist om een dansje te maken? Hoe kun jij je eigen mindset anders bedraden. Daar gaat het om. De plank is een demo voor de presentatie, de game heeft andere tools.

Stressjam in opleiding Psychomotorische Therapie

Projectleider Joep Kolijn vertelt dat binnen de opleinding Vaktherapie waar Psychomotorische Therapie onder valt, veel aandacht is voor technologie in het vak en in de opleiding. Hulpverleners moeten digivaardig zijn. Wat heb je dan nodig? OM dat te weten kun je het best zelf ervaren welke technologie er is, bijvoorbeeld in het iXperium. De opleiding doet ook onderzoek hoe technologie het vak kan verbeteren. Stressjam is een van de middelen die de opleiding nu onderzoekt. Wat doet deze game, hoe kunnen studenten en therapeuten de game inzetten en wat hebben clienten er aan?

Studenten van Psychomotorische Therapie gaan met stressjam werken. Studenten die dat willen kunnen ook een vervolgtraining volgen tot coach. Joep vertelt dat deze coaches bijvoorbeeld binnen of buiten de HAN mensen kunnen trainen met behulp van Stressjam.

Meedoen

Wil je weten hoe Stressjam jouw studenten kan helpen? Met de studenten van vaktherapie kijken wij heel graag hoe we dat samen kunnen realiseren. Neem contact op met Joep Kolijn voor meer informatie.

We hebben de game nu niet zelf gespeeld. Ik wil dat binnenkort nog wel zelf ervaren. Wil jij dat ook? Laat het mij weten dan nodig ik je uit als we met een groepje geïnteresseerde collega’s gaan testen.