De samenleving waarin we leven digitaliseert. En daarmee verandert ook het werk van de sociaal professional. We communiceren steeds meer ook digitaal, digitale media en technologie hebben invloed op onze manier van werken, hoe we onze vrije tijd besteden, hoe we contact maken. En er ontstaan door de inzet van technologie en ict ook nieuwe vormen van ondersteuning en begeleiding op afstand. Het is dus belangrijk dat de sociaal professionals deze transformatie met collega’s, inwoners en hulpvragers kunnen maken. En om aankomend sociaal professionals meteen in hun opleiding al bekend te maken met blended care. Meer technologie toepassingen voor het sociaal domein naast die van zorg zijn ook wenselijk in het iXperium Health, zoals blended care!
Blended Care bij Incluzio
Innovatie manager Ryan Esser en buurtteam medewerker Lotte Grond van Incluzio vertelden hoe zij blended en digitale ondersteuning aanbieden. Incluzio ondersteunt inwoners bij het vergroten van hun veerkracht door heel het land. Daarbij werken ze vanuit drie pijlers: wijkgericht, collectief en blended. Deze tezamen vormen de transformatie driehoek met als doel: in 2027 werken we blended of digitaal tenzij.. Buurtteams Volwassenen Nijmegen is onderdeel van Incluzio en als voorloper gestart met de implementatie van blended care.
Platform Gezonde Boel
Ryan: “Toen we startten met de inzet van technologie en digitale media ontdekten we dat de inzet van technologie, zoals sociale robots, niet altijd de verandering bracht die we wilden zien. Daarom gingen we meer denken vanuit de behoefte van de inwoner. Wat heeft die nodig om zijn zelfredzaamheid beter vorm te kunnen geven. Het ging daarbij niet meer zozeer om e-health toepassingen, maar om toepassingen die inwoners of hulpvragers zelf kunnen gebruiken om op eigen tijd en in eigen tempo aan hun gezondheid te werken ondersteund door sociaal werkers waar nodig. Daarmee ontstond er een zogenaamde blend van fysiek en online ondersteuning met meer eigen regie bij de inwoner. We gingen op zoek naar een integrale tool die iedereen binnen Incluzio kan gebruiken. Dat werd het platform Gezonde Boel.” Op dit platform kunnen hulpvragers zelf een training volgen. Het aanbod is breed zoals hoe kun je beter plannen, hoe geef je structuur aan je dag of hoe ga je om met adhd. Er zijn meer dan honderd onderwerpen waar hulpvragers zelfstandig mee aan de slag kunnen gaan. De hulpverlener kijkt samen met de hulpvrager wat een passend aanbod is. Ze starten het ook samen. Daarna kan de hulpvrager in eigen tijd en tempo een training doen. Lotte “Het is heel mooi om te zien hoe zo’n training iemand in zijn kracht zet. Soms zetten we het in als iemand bang is om naar de tandarts te gaan maar het kan ook gaan over omgaan met autisme.”
Andere competenties nodig
Deze manier van werken vraagt ook iets anders van de professionals. Intussen hebben ze bij Incluzio zevenhonderd medewerkers opgeleid. Het is de bedoeling dat professionals het platform gericht inzetten. Waar past het in werkproces en hoe ziet de blend van digitale en fysieke ondersteuning er dan uit? Het is ook belangrijk om de inwoners hier goed in mee te nemen, zij gebruiken het platform. Incluzio zorgde ook voor een toolbox voor de professionals waarmee ze de inwoners goed kunnen begeleiden.
Breder aanbod en meer zelfregie
Gezonde Boel geeft de inwoners meer zelfregie. Ze kunnen nu zelf een afspraak inplannen. En ook de intake kunnen ze voor een groot deel al online doen. Incluzio zet het platform in voorafgaand aan een training, tijdens en na afloop. Ook voor meer groepsaanbod ontstaan er meer mogelijkheden. Ryan “Het aanbod is ook heel laagdrempelig. Je ziet bijvoorbeeld dat een professional aanwezig is in de bibliotheek waar inwoners zelf aan de slag gaan met aanbod van het platform.”
Lotte “Het aanbod op het platform komt nooit in plaats van individuele begeleiding. Maar we kunnen bijvoorbeeld wel mensen die op een wachtlijst staan met bijvoorbeeld psychische klachten al laten starten met aanbod op het Gezonde Boel.”
Een mooie link is dat Gezonde Boel op de HAN wordt ingezet voor studentenwelzijn. Bij de opleiding Social Work gaan studenten ook in het onderwijs vanuit een opdracht met het platform aan de slag.
Onderzoek naar impact van Blended care
De bijeenkomst had een mooie opzet. Na de eerste presentatie gaf associate Lector Niels Hermens van het lectoraat Empowerment & Professionalisering, onderzoekslijn Impact van Sociaal Werk van Hogeschool Inholland een reactie. Niels onderzoekt wat professionals nodig hebben om goed mee te kunnen komen in de transformatie naar blended care.. Niels vraagt zich of hoe Incluzio dit heeft aangepakt?
Lotte “We zijn met de buurtteams een projectgroep gestart. Dat waren mensen die al enthousiast zijn over de inzet van digitale media en technologie. Deze zogenaamde aandachtsfunctionaris helpt andere collega’sdie zich handelingsverlegen voelen weer verder. Er zijn nog veel professionals die denken dat inwoners hier niet op zitten te wachten. Niet iedere professional ziet meteen wat het oplevert voor de inwoner en voor hemzelf en dan is het soms lastig om de optie van Gezond Boel ter sprake te brengen.” Ryan vult aan dat ze bij Incluzio nu standaard de vraag stellen aan een inwoner of ze mee willen doen aan een deels digitaal ondersteuningstraject. Professionals denken vaak dat je alleen face-to-face achter de voordeur kunt komen. Maar de digitale media geven echt ook andere kansen.
Niels staat ook stil bij het in de kracht zetten van mensen (empowerment) en om hun eigen sociale netwerk hierbij te betrekken. Zelf alleen op een online platform werken kan ook eenzaamheid veroorzaken. Hoe zorg je ervoor dat dat niet gebeurt? Bij Incluzio kunnen hulpvragers ook hun eigen sociale netwerk uitnodigen om mee te doen bij de oefeningen binnen Gezonde Boel, denk aan ouders, buurtgenoten of mantelzorgers. Dit gebeurt al wel maar nog niet op grote schaal. Vanuit het publiek kwam de reactie van een GGZ-aanbieder dat ze bij mensen op hun wachtlijst een digitale coach inzetten en dan ook meteen het sociale netwerk daarin meenemen. Daardoor is het netwerk vanaf de start van een hulpverleningsprocesnauw betrokken. Wachten is voor niemand goed, als je meedoet dan kies je bij die organisatie dus ook voor blended care waarbij een deel van de behandeling digitaal is.
Een derde vraag van Niels gaat over de zorg van de professional of deze straks hun werk niet alleen nog achter een scherm hoeven te doen. Niels spreekt ook de zorg uit dat we niet alleen moeten kiezen voor efficiënte trajecten waarop de gemeenten als opdrachtgever en financier kunnen afrekenen. Ryan geeft aan dat de inzet van Gezonde Boel er primair op is gericht op de zorg te verbeteren. Blended care geeft extra mogelijkheden. Het is echt een transitie om het goed te implementeren, je doet het er niet even bij. Het is een meerjarentraject waar je als organisatie mee aan de slag gaat. En.. Incluzio investeert inmiddels in een evaluatie onderzoek naar de impact van de blended care aanpak onder inwoners en professionals. Met deze opbrengsten kan doorontwikkeling van de blend plaatsvinden.
In de Waggie met Boubaker
De tweede presentatie was van Boubaker Bouchalga van Bindkracht10. In de beginperiode van corona merkten ze dat de jongeren niet meer konden bereiken. Niemand kwam op straat en je mocht elkaar niet meer ontmoeten. Tegelijk zorgde de lockdowns voor extra problemen als eenzaamheid, isolatie, gewoontes gingen over in verslaving (bv cannabis of gamen). Het was dus zaak om iets te doen. Ze hadden bij Bindkracht10 geen ervaring met de inzet van sociale media maar ze zijn gewoon gestart met een campagne om jongeren op een andere manier te bereiken. Met een groep collega’s maakten ze een plan en ze gingen van start. De ene collega deelde video’s op tiktok, een andere ging meedoen in netwerken waar FIFA games gespeeld werden en Boubaker startte met live uitzendingen op de maandag op het social media platform Instagram. De gasten die hierbij aan het woord kwamen waren lokale helden, rappers uit Nijmegen maar ook internationaal bekend voetballers. Zogenaamde influencers waar jongeren op af kwamen. Het aantal volgers groeide snel, sponsoren wilden meedoen. Jongeren konden met Boubaker en de gasten in gesprek gaan. Er ontstond vertrouwen en jongeren zagen ook dat Boubaker jongerenwerker is. En al snel kwamen er in persoonlijke kanalen ook hulpvragen van jongeren bij Boubaker terecht via Direct Messages. Soms ook vragen van jongeren uit andere regio’s, die verbond hij dan weer aan hulpverleners in de buurt.
Doe zelf mee op online media
Boubaker merkte dat hij met dit kanaal de jongeren kon bereiken. Hij zag kansen om mensen in de maatschappij ook meer te verbinden. Hij nodigde bijvoorbeeld burgemeester Bruls uit die in coronatijd veel kritiek kreeg. Daarmee kwam er ook weer meer nuance in de gesprekken en oordelen over coronamaatregelen in de stad. Vanuit deze ervaring kregen ze de vraag van de gemeente om ook video’s te maken met voorlichting. Bijvoorbeeld de geweldige clip “Anderhalve meter hoe lang is dat nou?”
Na de live uitzendingen op Instagram ontwikkelde Boubaker een nieuwe opzet: In de Waggie met Boubaker. Hij ging in de auto in gesprek met bekende rappers. Boubaker “Je merkt dat mensen in de auto veel makkelijker in gesprek gaan. We kunnen ook actuele thema’s bespreken. Een ander goed voorbeeld waarvoor we een video gemaakt hebben gaat over het gebruik van messen en steekincidenten. Deze trok veel kijkers en onze jongerenwerkers kwamen hierna in gesprek met jongeren en ouders over dit onderwerp. Mijn kind heeft een mes, wat moet ik nu doen?”
Boubaker geeft aan dat het belangrijk is dat je zelf meedoet in de kanalen waar jongeren actief zijn. “Doe echt mee. Lees het nieuws wat de jongeren daar lezen, weet wat er speelt. En laat ook iets van jezelf zien. Zo krijgen jongeren vertrouwen in je. En niet iedereen is actief op hetzelfde kanaal. Sommige jongeren gebruiken bijvoorbeeld liever snapchat waar berichten ook weer verdwijnen.”
Onderzoek online leefwereld jongeren
Ook op deze presentatie gaf een onderzoeker een reactie. Dejan Todorovíc is onderzoeker bij het lectoraat Youth Spot jongerenwerk van de Hogeschool van Amsterdam. Hij doet onder andere onderzoek naar de online leefwereld van jongeren.
Jongerenwerkers begeleiden jongeren in de leeftijd van 10-23 jaar in kwetsbare situaties bij het volwassen worden in de samenleving zowel offline als online. De jongerenwerkers dragen bij aan het versterken van de persoonlijke ontwikkeling en participatie, en het verminderen van risicogedrag. Tijdens de lockdowns in coronatijd kwam het jongerenwerk in de online leefwereld van jongeren in een stroomversnelling want een steeds groter deel van de leefwereld speelt zich online af. Maar er is nog weinig bekend over de ontwikkelingsbehoeften van jongeren in hun online leefwereld. En er is nog weinig bekend hoe jongerenwerkers door in te spelen op deze ontwikkelingsbehoeftes bij kunnen dragen aan de ontwikkeling van jongeren. Daarom zijn zij in samenwerking met werkveldpartners uit de omgeving Amsterdam en Bindkracht10 uit Nijmegen in coronatijd een onderzoek gestart wat inmiddels een handreiking voor jongerenwerkers heeft opgeleverd. Dit geeft jongerenwerkers handvatten, maar wordt ook ingezet in het onderwijs van bijvoorbeeld de sociaal werk opleiding aan de Hogeschool van Amsterdam.
In de handreiking voor jongerenwerkers beschrijft Dejan de ontwikkelbehoeften van jongeren in relatie tot de mogelijkheden die de online wereld biedt en methodische principes van het vak van de jongerenwerker.
Dejan “Vaak beginnen jongerenwerkers met oriënteren. Waar zitten jongeren, hoe communiceren ze daar? Andere stappen zijn specifiek voor de online leefwereld.
Het is niet genoeg om een account aan te maken. Je moet ook iets doen, zelf actief zijn in de online wereld. Speel in op de leefwereld van jongeren, welke mensen vinden ze interessant. Het verhaal van Boubaker is een mooi voorbeeld hoe dat werkt. En niet iedere jongerenwerker hoeft zelf een contentmaker te zijn.”
Je kunt het lectoraat ook volgen op LinkedIn.
Vragen uit het publiek
Uit het publiek kwamen vragen over privacy. Welke media gebruik je wel en welke niet? Incluzio gebruikt een afgesloten platform en biedt zo een veilige plek voor inwoners.
Maar hoe ga je om met persoonlijke vragen in direct messages op sociale media? Kan dat en mag dat? hoe veilig is dat? Hier zijn nog geen strakke regels voor.
Een andere vraag ging over hoe toekomstige professionals in hun opleiding (mbo of hbo) in aanraking komen met blended care. Wat betekent dit voor de rol van oach of begeleider. Het zou ook goed zijn als studenten al zelf ervaren hoe het voor hulpvragers is om blended care te krijgen. Uit het publiek kwam de reactie dat DIT coaching studenten van Social Work in duo’s laat oefenen. Zo ervaren ze zelf ook wat het betekent voor een hulpvrager. Voor de opleiding de uitdaging om de blended care ook in te passen in de leerdoelen. Algemeen werd gesteld dat blended werken onderdeel zou moeten zijn van het methodisch werken van een sociaal werker. En daarmee hoort het ook thuis in de opleidingen.
Bindkracht 10 gaf aan dat het een uitdaging is om het online jongerenwerk levend te houden. Je moet je als jongerenwerker steeds blijven oriënteren wat er speelt en hoe je met content iets kunt toevoegen aan vraagstukken die leven bij jongeren. Ze betrekken bijvoorbeeld als studenten van Pedagogiek om content te maken. Het is mooi als ook de studenten van Social Work hierbij aansluiten.
Onderzoeker Niels Hermens is betrokken bij een RAAK-Publiek aanvraag met de onderzoeksvraag hoe sociaal werkers vanuit de bestaande situatie komen tot de gewenste situatie zodat blended ondersteuning bijdraagt aan de verbetering kwaliteit van (samen)leven van hulpvragers. In deze aanvraag is de HAN ook betrokken vanuit het lectoraat Media Design. Dat geeft ons nieuwe kansen voor samenwerking.
Onderzoeker Dejan Todorovíc verbreedt zijn onderzoek naar de rol van andere hulpverleners uit de omgeving van jongeren en jongerenwerkers. Denk bijvoorbeeld aan wijkagenten.
Op het eind is er nog een uitnodiging gedaan aan iedereen die hier samen met de HAN een vervolgstap in wil maken. Daarvoor kunnen ze contact opnemen met Jonathan van Deutekom en Ruth Bruggeman.
