Wat was de vraag van De Leijgraaf?
Bij de opleidingen ICT en Laboratoriumtechniek van het Koning Willem I College is het aantal studenten met autisme relatief hoog. Met deze studenten worden intakegesprekken gevoerd, waaruit blijkt dat deze studenten veel kwaliteiten meenemen als zij in de opleiding instromen. Echter, de studenten lopen gedurende hun schoolloopbaan tegen problemen aan, bijvoorbeeld met betrekking tot algemene, sociale vaardigheden of (telefoon)gesprekken voeren. De opleidingen wilden studenten meer in hun kracht zetten door hen betere begeleiding te bieden. Het vraagt iets van alle stakeholders (docenten, coaches, werkplek en ouders) om de begeleiding in het onderwijs voor studenten in het autistisch spectrum op maat aan te bieden, want niet elke student met autisme heeft hetzelfde nodig. Het designteam wilde inventariseren welke begeleiding bij welke student past en welke ict-toepassingen hierbij kunnen worden ingezet. De praktijkvraag was: Hoe kunnen we (studentbegeleiders, docenten en het werkveld) studenten met autisme passende begeleiding bieden met behulp van ict, zodat zij succesvol zijn binnen hun schoolloopbaan en hun stage?
Wat heeft het designteam gedaan?
Het iXperiumdesignteam heeft een eerste werkhypothese opgesteld en wilde zich vooral gaan richten op de begeleiding van mensen met autisme bij transitiemomenten, zoals bij de overgang naar het mbo en de overgang naar stage of werk. Het designteam heeft het probleem en mogelijke oplossingsrichtingen nader verkend. Dit deed het team door literatuur te bestuderen over problemen die mensen met autisme ervaren en hoe hiermee om te gaan. Verder is er gesproken met experts, zoals een onderzoeker van het lectoraat Volwaardig Leven met Autisme van de HAN en een medewerker van het Dr. Leo Kannerhuis. Ook gingen leden van het designteam op bezoek bij andere praktijken om te zien hoe mensen met autisme daar begeleid worden en wat de ervaringen zijn. Het designteam heeft zich tegelijkertijd georiënteerd op ict-toepassingen die een rol kunnen spelen bij de begeleiding van studenten met autisme. De leden van het designteam hebben een online inspiratiesessie gehad bij het iXperium Health en ook de mediamentor informeerde hen gedurende het proces over mogelijke ict-toepassingen.
Verder heeft een onderzoeker van het lectoraat Volwaardig Leven met Autisme meer verteld over het project Design Your Own Life. In dit project ontwerpen studenten met autisme hun eigen technologische omgeving, omdat bestaande ict-toepassingen voor mensen met autisme vaak niet goed genoeg werken. Met behulp van een padlet heeft het designteam een overzicht gemaakt van alle inzichten en op basis daarvan zijn ontwerpeisen opgesteld. Op basis van de ontwerpeisen is het designteam aan de slag gegaan met het ontwerp van de begeleiding van studenten. De kern van dit ontwerp was dat de studenten vanaf de start van de opleiding een vaste begeleider zouden krijgen gedurende hun studie, dat ze zicht zouden krijgen op hun eigen kwaliteiten en ondersteuningsbehoeften en dat ze zelf zouden meedenken over oplossingsrichtingen die voor hen werken (eigen regie). Om de studenten en de studentbegeleiders hierbij te ondersteunen, heeft het designteam een toolbox samengesteld.
Wat heeft het designteam opgeleverd?
Het designteam heeft de digitale toolbox ‘Studeren met autisme’ ontwikkeld die gebaseerd is op het principe van Design Your Own Life. De toolbox is gericht op het begeleiden van studenten bij de overgang naar het mbo en naar de stage en is bedoeld om studenten te ondersteunen bij het krijgen van inzicht in waar ze goed in zijn en welke hulpbronnen ze kunnen gebruiken om lastige taken op te pakken. Hierbij zijn maatwerk en de eigen regie van de student het uitgangspunt. De onderwerpen van de toolbox corresponderen met het competentieprofiel van het Dr. Leo Kannerhuis dat gebaseerd is op de onderwerpen ‘Weten’ (cognitieve ontwikkeling), ‘Zijn’ (sociaal-emotionele ontwikkeling), ‘Willen’ (directe leervoorwaarden) en ‘Kunnen’ (arbeidsvaardigheden). Elk onderwerp bestaat uit drie delen: ‘kennis en inzicht’, ‘toepassing’ en ‘tools ter ondersteuning’. Studenten kunnen, in samenspraak met hun begeleider, kiezen met welke onderwerpen zij aan de slag gaan. Met de ondersteuning van een (vaste) begeleider doorlopen de studenten per onderwerp verschillende stappen die nodig zijn om inzicht te krijgen in hun kwaliteiten en uitdagingen en in mogelijke oplossingen. Op deze manier kunnen zij ontdekken hoe ze hun kwaliteiten het best kunnen inzetten en hoe ze op hun eigen manier kunnen omgaan met lastige taken in het leven. Studenten worden uitgedaagd om samen met hun begeleider hun eigen oplossingen te creëren, uit te proberen en te evalueren. De uitkomsten kunnen zij vervolgens een plek geven in een competentieprofiel (uitgewerkt in Microsoft Forms).
De toolbox bevat daarnaast een handleiding voor leraren en coaches met daarin adviezen en handvatten voor het intakegesprek met studenten, intervisie met leraren en de begeleiding van de student met behulp van de toolbox. Het intakegesprek is gebaseerd op het Schooltransitie Afstemmingsprogramma (de STAP-methode).
Deelname aan het designteam heeft bij de docenten geleid tot nieuwe inzichten over hoe zij studenten met autisme kunnen begeleiden. Zij geven aan dat zij anders naar studenten met autisme zijn gaan kijken en meer oog hebben voor hun kwaliteiten en het benutten van hun talenten. Ook zijn zij het belang gaan inzien van een goede vertrouwensband tussen de begeleider en student, onder andere door goed naar de student te luisteren, een vragende stijl en door studenten eigen regie te geven bij het oplossen van hun problemen.
Dit iXperiumdesignteam maakte deel uit van de MBO Onderzoekswerkplaats Gepersonaliseerd leren met ict.
Zie de video hieronder voor een impressie van de Toolbox.
Ook de Toolbox gebruiken?
De Toolbox Studeren met Autisme is vrij te downloaden en kan geïmplementeerd worden in het LMS. Ook is er een versie die in een browser kan worden geopend. Onderstaand zijn de bijbehorende bestanden te downloaden.
