Een goed verzorgde lunch vormde het begin van een zowel interactieve als productieve middag. De aanwezige leden van het netwerk verzorgden presentaties van hun voortgang in drie subgroepen, waarvan de thema’s in lijn met de programmalijnen van het iXperium: gepersonaliseerd leren met ict, ict-geletterdheid en de organisatie van gepersonaliseerd leren met ict.
Gepersonaliseerd leren met ict
De eerste subgroep, vertegenwoordigd door Andrea Klaeijsen (practor Gepersonaliseerd Leren bij VISTA college), presenteerde de inspanningen die de leden hebben geleverd om te komen tot een product dat de toepasbare onderlegger voor is de onderwijspraktijk bij het model van de dimensies van gepersonaliseerd leren. Het uiteindelijke doel is om een bruikbaar, begrijpelijk product voor docenten te ontwikkelen dat een nadere uitwerking is van de termen die in het kwadrantenmodel zijn opgenomen. In het aanvullende product worden deze begrippen voorzien van een wetenschappelijk onderbouwde definitie en worden voorbeelden gegeven van relevante ict-toepassingen die dienen ter beeldvorming en inspiratie voor docenten.
Organisatie van gepersonaliseerd leren met ict
In de tweede presentatie gingen Marc van der Meer (bijzonder hoogleraar onderwijsarbeidsmarkt bij de Universiteit van Tilburg), John Schobben (practor ‘Innovatiesucces in het mbo’ en bestuursadviseur bij De Leijgraaf) en Mariola Gremmen (associate in op de organisatie van gepersonaliseerd leren met ict. Deze subgroep heeft zich gebogen over de vraag welke aspecten van secundaire processen een rol spelen bij de organisatie van gepersonaliseerd leren met ict in vergelijking met klassikaal onderwijs en hoe we de verschillen in deze processen bij aanbodgestuurd onderwijs en gepersonaliseerd leren kunnen duiden. In navolging op deze vragen zijn de leden bovendien bezig geweest met het formuleren van adviezen voor ontwerp, onderzoek en professionalisering voor de onderwijspraktijk.
In de presentatie ging Marc in op de contextualisering van de begrippen die horen bij de dimensies van gepersonaliseerd leren. Hoe begrippen als ‘zelfregie’ en het collectief en individueel belang ingevuld worden bij de organisatie van gepersonaliseerd leren met ict, is afhankelijk van het schoolbeleid en de wijze waarop de organisatie is ingericht. Het is van belang om hier rekening mee te houden bij het kiezen van een aanpak met betrekking tot onderwijsinnovatie.
Daarnaast noemde John dat verandervraagstukken rondom gepersonaliseerd leren met ict betrekking hebben op alle lagen en processen binnen een organisatie. De integratie van gepersonaliseerd leren met ict vereist aandacht voor de verhouding tussen het primaire, secundaire en tertiaire proces en vraagt samenwerking tussen deze verschillende lagen. Op basis van deze inzichten heeft de subgroep een eerste opzet gemaakt voor een concentrisch model waarin het primaire, secundaire en tertiaire proces rondom de organisatie van het gepersonaliseerd leren met ict is weergegeven, evenals op welke punten deze processen elkaar overlappen. Ook is conceptversie gemaakt van een stroomschema toegepast op klassikaal onderwijs en gepersonaliseerd leren met ict.
Ict-geletterdheid
Tot slot gingen de leden van de derde subgroep in deelpitches in op het thema ‘ict-geletterdheid’. Wouter van der Horst (practor Mediawijsheid bij het Mediacollege Amsterdam) toonde in zijn pitch het product dat is ontwikkeld door het Practoraat Mediawijsheid, namelijk de website www.mbomediawijs.nl. Het Practoraat Mediawijsheid is een samenwerking van mbo-docenten uit Amsterdam die zich bezighouden met het maken van praktische lesbrieven en video’s middels de design thinking-methode om concreet en deelbaar onderwijs rondom het thema ‘mediawijsheid’ te maken. Paul Hennissen (senior onderzoeker bij de Nieuwste Pabo) lichtte de leerlijn Media van de Nieuwste Pabo toe en Anneke Smits (lector Onderwijsinnovatie en ICT bij Windesheim) vertelde over de manier waarop binnen Windesheim gewerkt wordt aan de implementatie van digitale geletterdheid in het onderwijs van de pabo en lerarenopleidingen. Pierre Gorissen (associate lector Leren met ict) ging vervolgens in op de zelfscan digitale geletterdheid en Bieke Scheurs (assistent professor bij de Universiteit van Amsterdam) lichtte de bevindingen van de metingen van ICILS, een internationaal vergelijkend onderzoek naar computer- en informatievaardigheden onder 14-jarige leerlingen, in 2013 en 2018 toe. Tot slot besprak Anders Bouwer (docentonderzoeker bij de Hogeschool van Amsterdam) verschillende projecten rondom digitale geletterdheid, computational thinking, ict en artificial intelligence in lerarenopleidingen en verschillende onderwijssectoren, waaronder het project ‘Pluk de data!’, en besprak verschillende netwerken en samenwerking waarin, net als iXpact, kennisdeling over leren en lesgeven met ict centraal staat, zoals het STEM-netwerk.
Nog een weg te gaan
Terugblikkend op de middag zijn de aanwezigen tevreden over de geleverde inspanningen tot nu toe. Zij zijn het er echter ook over eens dat er desondanks nog een weg te gaan is. Er bestaat in het onderwijs verlegenheid met betrekking tot leren en lesgeven met én over ict. Het is om die reden urgent dat kennis op dit gebied ontsloten wordt en dat er toepasbare, deelbare producten worden ontwikkeld die aansluiten bij de onderwijspraktijk. Deze kennisdelingsbijeenkomst is een belangrijke bijdrage geweest aan de weg om daar te komen en heeft de leden genoeg inspiratie geboden om verder te werken aan hun producten.
Over iXpact
Het netwerk iXpact is een sectoroverschrijdend consortium, bestaande uit onderzoekers en samenwerkingspartners in alle sectoren van het onderwijs, heeft als doel om reeds aanwezige kennis over onderwijsinnovatie met ict te ontsluiten en te verwerken tot deelbare en toepasbare producten voor onderwijsprofessionals en (aanstaand) docenten in alle sectoren van het onderwijs. Ook is het doel om te onderzoeken hoe reeds bestaande professionaliseringsproducten voor leren en lesgeven met én over ict, en gepersonaliseerd leren met ict, meer bekendheid kunnen krijgen bij de doelgroep. Met deze doelstellingen in gedachten is de afgelopen drie jaar door de leden van het consortium hard gewerkt om resultaten te leveren waarmee (aankomend) onderwijsprofessionals aan de slag kunnen om doelstellingen rondom digitalisering in het onderwijs te realiseren.
