Over iXpact
Binnen iXpact: Gepersonaliseerd leren met en over ict is sectordoorsnijdend samengewerkt door partners uit het po, vo, mbo, hbo en wo. iXpact werd in de periode 2020-2024 mede mogelijk gemaakt door een subsidie vanuit SPRONG Educatief en richt zich op het organiseren van de processen die nodig zijn om bestaande kennis (verder) toepasbaar te maken in de praktijk ten behoeve van de onderwijsprofessionals (leraren/docenten, lerarenopleiders, leidinggevenden). iXpact bouwt voort op het bestaande netwerk van het iXperium Centre of Expertise Leren met ict.
Doelen van iXpact
Zoals ook in de afbeelding op deze pagina te zien is, is binnen iXpact is aan een aantal doelen gewerkt:
- Inrichten en versterken van de kennisorganisatie: een gezamenlijke, sectordoorsnijdende onderzoeksnetwerk op het gebied van leren met en over ict.
- Versterken van vraagarticulatie, kennisdeling en kennisbenutting bij de onderwijspartners.
- Versterken van de rol van de leidinggevenden in vraagarticulatie en kennisbenutting.
- Versterken van zelfsturing van onderwijspartners bij kenniscreatie.
Zie hieronder voor een korte toelichting van resultaten per doel.
Inrichten en versterken van de kennisorganisatie
Er is binnen iXpact een onderzoeksnetwerk samengesteld op het gebied van leren met en over ict. Dit netwerk bestaat uit leden van partners uit het mbo, hbo en wo samengesteld. Dit onderzoeksnetwerk heeft periodiek overleg (online en fysiek), heeft samengewerkt aan een gemeenschappelijke taal rond leren met en over ict en het vormgeven van structurelere samenwerking bijvoorbeeld in gezamenlijke voorstellen voor onderzoeksprojecten.
Luister in deze aflevering van iXpod naar Anneke Smits, lector Onderwijsinnovatie en ICT bij hogeschool Windesheim over onderzoek naar digitale geletterdheid van leraren en leerlingen. In dit uitgebreide nieuwsbericht komt Marc van der Meer aan het woord over zijn rol binnen het onderzoeksnetwerk.
Het onderzoeksnetwerk bestaat uit de volgende partners:
- Universiteit van Amsterdam – programmagroep Educational Sciences
- Hogeschool Windesheim – lectoraat Onderwijsinnovatie en ICT
- Hogeschool van Amsterdam – lectoraat Didactiek van de Bètavakken
- VISTA college – practoraat Gepersonaliseerd leren en practoraat Digitale Pedagogiek en Didactiek
- Mediacollege Amsterdam, Hout- en Meubileringscollege Amsterdam, ROC TOP en ROC van Amsterdam – het practoraat Mediawijsheid
- Zuyd University/Fontys – lectoraat Opleiden in de school (lector)
- Open Universiteit – leerstoel Effectief Leren
- HAN University of Applied Sciences – lectoraat Leren met ict
- Tilburg University (tot medio 2023)
- ROC Koning Willem I College – practoraat innovatiesucces in het mbo (tot medio 2023)
Er zijn ook buiten het consortium structurele verbindingen gelegd via gezamenlijke aanvragen voor onderzoeksprojecten met andere onderzoekseenheden, zoals het Lectoraat Vernieuwend Onderwijs van Saxion, de Faculteit Gedrags- & Maatschappijwetenschappen, het practoraat Kansrijk Onderwijs van Koning Willem I College.
Daarnaast wordt binnen het Platform PRIO structureel samengewerkt met het lectoraat Technology Enhanced Assesment van Fontys, het lectoraat Betekenisvol Digitaal Innoveren van de Hogeschool Utrecht en het lectoraat Digitale Didactiek van Avans Hogeschool.
Versterken van vraagarticulatie, kennisdeling en kennisbenutting bij de onderwijspartners
Binnen iXpact zijn professionaliseringstrajecten ontwikkeld gericht op verbinders. Een verbinder ondersteunt onderwijsteams en beleidsmakers bij het verhelderen van hun kennisvragen en bij het (meer) evidence-informed werken. Daarnaast verbindt de verbinder onderwijsteams, beleidsmakers en onderzoekers met elkaar.
Er zijn tijdens de looptijd van iXpact ruim twee keer zoveel verbinders opgeleid als beoogd in het oorspronkelijke iXpact-projectvoorstel en bij bijna de helft van de deelnemende instellingen zijn meerdere verbinders opgeleid. Er bestaat bij de onderwijspartners behoefte aan mensen die deze rol vervullen en hierop worden geprofessionaliseerd.
Lees en luister over het belang van het professionaliseringstraject in dit bericht over de professionalisering bij partnerorganisatie Yuverta.
Naast de professionaliseringstrajecten vinden er ook andere activiteiten plaats om onderwijspartners te ondersteunen bij vraagarticulatie, kennisdeling en kennisbenutting. Een aantal voorbeelden is:
- Het faciliteren van kennisdeling en uitwisseling tussen betrokken bij learning labs, iXperiumlabs en Centers for Teaching and Learning (CTLs);
- Organiseren van spellenmiddagen en bijeenkomsten waarbij werkvormen die iXperium zelf inzet voor vraagarticulatie of professionalisering worden toegelicht;
- De ontwikkeling van instrumenten ter ondersteuning van innovatie met ict zoals het spel ‘Hart voor de Zaak’;
- Bijdragen aan masterclasses rond Kunstmatige Intelligentie (AI) in het onderwijs, organiseren en ondersteunen van vraagarticulatiesessies op dat vlak, ondersteunen van het opstellen van co-creatieprojectvoorstellen op het gebied van AI in het onderwijs voor subsidiëring door het Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI).
Na vier jaar iXpact kunnen we concluderen dat de vraagarticulatie in de onderwijspraktijk is versterkt en leidt tot nieuwe vragen, bijvoorbeeld op het gebied van AI in het onderwijs.
Versterken van de rol van de leidinggevenden in vraagarticulatie en kennisbenutting
Ook voor de leidinggevenden is een professionaliseringstraject ontwikkeld op basis van een vooraf ontwikkelde onderbouwing. Net als bij de verbinders heeft dit professionaliseringstraject hinder ondervonden van de coronaperiode. Tijdens de coronaperiode was het niet mogelijk om fysieke bijeenkomsten te organiseren. Daarnaast zijn professionaliseringstrajecten later gestart omdat instellingen geen leidinggevenden konden afvaardigen. De hogere werkdruk onder leidinggevenden heeft gedurende de hele looptijd van iXpact voor uitdagingen bij de onderwijspartners gezorgd als het ging om het afvaardigen van deelnemers voor de professionalisering. Desondanks is het kwantitatief doel behaald: van 2021 tot en met 2024 zijn er drie professionaliseringstrajecten uitgevoerd voor leidinggevenden. Bij zes instellingen zijn in totaal 22 leidinggevenden geprofessionaliseerd.
Uit de evaluatie van het professionaliseringstraject komt naar voren dat een gepersonaliseerd leertraject dat aansluit bij de eigen praktijk en waarin collegiaal wordt geleerd kan rekenen op de waardering van leidinggevenden en ook op de langere termijn voordelen biedt, al waren er ook leidinggevenden die liever op een meer gestructureerde manier leren.
Versterken van zelfsturing van onderwijspartners bij kenniscreatie
Een beproefde werkwijze om vanuit complexe onderwijsvragen te komen tot (prototypes van) innovatieve leerarrangementen is door middel van iXperiumdesignteams. Twee belangrijke rollen binnen zo’n team worden vervuld door de procesbegeleider en de onderzoeker. Als onderdeel van iXpact zijn de professionaliseringstrajecten (door-)ontwikkeld voor deze rollen met als doel de onderwijspartners meer mogelijkheden te geven deze werkwijze zelfstandig in te zetten.
Tussen september 2020 en medio 2024 zijn in totaal 22 deelnemers gestart met de professionaliseringstrajecten voor procesbegeleider (veertien) of onderzoeker (acht). Negen deelnemers (zes procesbegeleiders en drie onderzoekers) hebben het traject afgesloten met een certificaat, zeven deelnemers (vijf procesbegeleiders en twee onderzoekers) zijn op moment van het schrijven nog bezig met het traject.
Uit de evaluatie van de trajecten voor verbinders en leidinggevenden blijkt dat het tijd vergt voor de deelnemers om het geleerde daadwerkelijk in de praktijk te kunnen realiseren. Om de partners de mogelijkheid te bieden om ook in deze professionalisering het voortouw te nemen en hun zelfsturing te vergroten, is er een train-de-trainertraject opgezet voor deze professionaliseringstrajecten.
Producten en resultaten
Er zijn tijdens de looptijd van iXpact een aantal praktijkpublicaties geproduceerd. Deze worden (binnenkort) ook via deze website ontsloten:
- Evaluatie professionaliseringstrajecten iXpact 2020-2024: beschrijft de evaluatie van de vier professionaliseringtrajecten die binnen iXpact ontwikkeld en uitgevoerd zijn.
- Het organiseren van gepersonaliseerd leren met ict: geeft inzicht in de organisatorische condities van gepersonaliseerd leren met ict, besluitvormingsprocessen, volgordelijkheid van veranderingen, rolverdeling en condities.
- Notitie transformatief leren: gaat in op wat transformatief leren is en hoe het gemeten kan worden. Daarnaast beschrijven deze artikelen de resultaten van onderzoek naar hoe op dit moment transformatief leren in iXpact activiteiten wordt gestimuleerd en in hoeverre de activiteiten leiden tot transformatief leren bij deelnemers.
- Notitie vraagarticulatie: beschrijft het proces van vraagarticulatie: wat daarover bekend is uit de literatuur, wat het belang ervan is binnen de context van praktijkgericht onderzoek en onderwijsinnovatie, hoe het proces van vraagarticulatie verloopt en hoe dit proces te stimuleren is.
- Product iXscan voor onderwijstechnologie (met de bijbehorende handleiding): een tool om de inzet van ict in het onderwijs te beschrijven aan de hand van tien categorieën in een specifieke situatie. De tool dient zowel de evaluatie als het ontwerp van onderwijs.
- iXtreme Oktoberfest: tijdens dit netwerkevent in oktober 2023 gingen partners in een inspirerende setting aan de slag met verschillende vraagstukken en instrumenten op het gebied van leren met en over ict.
Meer weten?
Wil je meer weten over het onderzoek dat binnen iXpact is uitgevoerd of heb je vragen? Neem dan contact op met:
– Pierre Gorissen (projectleider: inhoudelijke zaken)
– Tanja van Grinsven (professionaliseringstrajecten verbinders en leidinggevenden)
– Daphne Ariaens (professionaliseringstrajecten voor onderzoekers en procesbegeleiders)
iXpact is mede mogelijk gemaakt dankzij de regieorganen SIA en NRO. Zij lanceerden in januari 2020 het programma SPRONG Educatief om het mogelijk te maken de regionale en landelijke samenwerkingsverbanden binnen het praktijkgericht onderzoek te realiseren.
