Deelnemers waren positief verrast over de verrassende locatie, inspiratie, mogelijkheden om te netwerken en kennis te maken met professionals uit andere sectoren die dezelfde vragen en uitdagingen hebben. Het was mooi om te zien dat iedereen met dezelfde soort vragen zit en dat je veel kunt leren van collega’s uit andere sectoren.
De dagvoorzitter, associate lector Mariola Gremmen, is enthousiast over de opbrengst. “Het was echt gaaf om te zien dat iedereen vanuit alle onderwijssectoren bevlogen met elkaar in gesprek ging over allerlei thema’s rondom leren en lesgeven met ict. Het iXtreme Oktoberfest was een heel dynamische dag, waarop ik echt zag dat de samenwerking in de driehoek werkt. Door onderwijs, onderzoek en praktijk samen te brengen, kun je daadwerkelijk stappen vooruit zetten. Iedereen zocht verbinding met elkaar en leerde met en van elkaar.”
Inspiratietalk Next Nature
De dag startte met een inspiratietalk van Rolinka Kattouw van Next Nature. In haar lezing stelt Rolinka technologie voor als een nieuwe tweede natuur waar we mee leren samenwerken. Die samenwerking vindt ook impliciet al plaats: technologie ontwikkelt zich namelijk nooit geïsoleerd, maar altijd in een menselijke context waarin een bepaalde vraag bestaat waar met behulp van een technologische toepassingen mogelijk gehoor aan kan worden gegeven. Na verloop van tijd kunnen dergelijke toepassingen zo vanzelfsprekend worden dat ze onopgemerkt een vitaal onderdeel zijn gaan uitmaken van ons dagelijks bestaan, zoals al het geval is met de smartphone. Technologie is op dat niveau onderdeel geworden van de menselijke natuur.
Rolinka illustreert dit in haar lezing aan de hand van de Pyramid of Technology. Daarbij is het wel van belang goed na te denken over de gevolgen die de inzet van technologie kan hebben en om kritisch te kijken naar wat we willen toelaten. Dit is ook van toepassing op de inzet van technologie in het onderwijs: hoe kunnen we bijvoorbeeld virtual en augmented reality inzetten in het leerproces om leerlingen en studenten goed voor te bereiden op de arbeidsmarkt? Hoe kunnen we vaardigheden als samenwerken met behulp van technologie in het onderwijs integreren? En in hoeverre willen we dat technologie bepaalde taken vervult die normaal gesproken door een docent worden ingevuld? Rolinka besluit haar verhaal met dat het belangrijk is om met studenten en leerlingen het gesprek aan te gaan over de gevolgen van de inzet van technologie en hen hier op een bewuste manier mee om te leren gaan.
Samen onderwijs brouwen in verschillende fasen
Na de inspiratietalk werkten de aanwezigen volgens een beproefd bierrecept aan een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid voor leerlingen en studenten, van voorschoolse opvang, primair en voorgezet onderwijs, mbo tot en met hbo.
Ze werkten daarbij vanuit vier wicked problems:
- Snel veranderende technologie: hoe bereid je studenten voor op leven en werken in een samenleving die zodanig onderhevig is aan snel veranderende technologie dat het lastig is om te bepalen waar je studenten precies voor opleidt? Wat moeten ze kennen en kunnen om zowel goed voorbereid de arbeidsmarkt op te gaan als om digitaal competente burgers te zijn die zich een weg weten te banen in de technologische samenleving?
- De digitale kloof: hoe overbrug je de kloof tussen zij die wel gebruik kunnen maken van technologische mogelijkheden en zij die dat niet kunnen?
- Docentcompetenties: over welke vaardigheden moeten docenten beschikken om studenten op te kunnen leiden tot ict-vaardige burgers en wat vraagt dat op het gebied van professionalisering?
- Een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid: het creëren van een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid vraagt om een gezamenlijke aanpak met alle onderwijssectoren. Hoe kunnen we het digitale aanbod verweven in de onderwijspraktijk en hoe zorg je dat het aanbod niet afhankelijk is van die ene bevlogen docent, maar dat het iets gezamenlijks is?
De deelnemers gingen eerst in duo’s aan de slag. Ze werkten met iemand uit een andere onderwijssector en een ander wicked problem. Samen doorliepen zij de fasen van het bierrecept zoals aangegeven in het Brouwboek. Bij het schroten van de mout, het maisen en het klaren werkten ze in een crashcourse design thinking. Ze verdiepten zich in elkaar vraagstuk en bedacht innovatieve oplossingen voor het vraagstuk. Bij het koken van de Wort werd er smaak toegevoegd in de vorm van een serie proeverijen. Het koelen en enten van de gist kreeg vorm in een netwerklunch. Tijdens de vergisting maakten de deelnemers hun hoofd leeg en kregen nieuwe energie vanuit een jodelworkshop. In de fase bottelen maakten de deelnemers de bierketelpitches die ze eind van de middag presenteerden.
Smaak toevoegen in de proeverijen
Bij de proeverijen deelden professionals ervaringen en kennis uit hun eigen onderwijspraktijk. Zo gaf Tanja Schrijnemakers, leerkracht en i-coach bij het Novocollege in Maastricht, een pitch over hoe je jonge vluchtelingen digitaal vaardig kunt maken, vertelde Vincent Verhoeven van De Onderwijsspecialisten over het gebruik van ict-toepassingen in het (v)so in het kader van digitale inclusie en Marit Montsanto deelde ervaringen vanuit het programma Doorpakken op digitalisering in het mbo. Monique Mattheijers en Mireille Aarts namen de deelnemers mee in de manier hoe digitale spelmaterialen een plek krijgen in de vroeg en voorschoolse educatie. Vanuit de HAN vertelde Cyrille Scheepers hoe hij binnen het vak sociale technologie studenten technologie laat toepassen en Petran Meertens vertelde over de eindkwalificaties leren en lesgeven met ict en de leerlijn digitale geletterdheid bij HAN Pabo.
Onderzoekers van het iXperium gaven proeverijen over opleiden tot ict-geletterde deelnemers aan de digitale samenleving, over de monitor Leren en lesgeven met ict, de zelfscan digitale geletterdheid, het onlangs ontwikkelde weefgetouw als resultaat van de werkgroep Digitale Geletterdheid, de digitaal geletterde docent, iXperiumdesignteams en overkoepelend praktijkgericht onderzoek.
Bottelen in bierketelpitches
Met de input van de ochtend verdiepten de deelnemers zich in de middag verder in de wicked problems en verkenden ze samen welke input nodig is voor een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid van leerlingen en studenten. Ze presenteerden hun bevindingen in vijf bierketelpitches.
De vijfde bierketelpitch van Jeltje Kok: “Uit ons gesprek van een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid kwam naar voren, dat alleen een leerlijn digitale geletterdheid niet volstaat om de kloof te overbruggen. De kans bestaat dat deze leerlijn in spreekwoordelijke “bureaula” blijft liggen. De ontwikkelingen gaan zo snel, dat een nu ontwikkelde leerlijn digitale geletterdheid misschien in 2023 nog volstaat, maar in 2024 alweer aan onderhoud onderhevig zal zijn. De onderliggende vaardigheden: 21ste eeuwse vaardigheden (soms ook al 22ste eeuwse skills genoemd ©tech@doptie) die nodig zijn misschien belangrijker dan de digitale geletterdheid alleen. Ze staan zeker niet los van elkaar. Om het duurzaam leren van digitale geletterdheid te bevorderen is het breed integreren van 21ste eeuwse vaardigheden in het onderwijs een vereiste. We beginnen niet bij 0. Er is al heel veel. Maar wat mist is een overzicht van wat werkt en een gemeenschappelijke taal om de 21 ste eeuwse vaardigheden aan te leren ten behoeve van digitale geletterdheid.”
Netwerken met bier en bratwurst
Na een intensieve, maar productieve dag, konden de aanwezigen onder het genot van een biertje en een broodje braadworst van de bbq netwerken en napraten over hun opgedane kennis en ervaringen.
Mariola Gremmen: “Deelnemers gingen naar huis met veel energie en allemaal ideeën om mee te nemen naar hun dagelijkse praktijk. Het was mooi om te zien hoe alles bij het iXtreme Oktoberfest in stijl was, dat maakte het echt een feestelijke dag. Aan alle details was gedacht. Het was niet alleen in brouwerij de Brouwtoren met lange, houten tafels met geblokte kleedjes in iXperium-huisstijl, ook de zoete tafel was verrijkt met pretzels en koekharten, er stonden overal kartonnen bierpullen met QR-codes naar de acht ingrediënten van het iXperium en onze publicaties, we volgden in de werkvorm het recept van bierbrouwen en uiteraard konden de (vega) bratwursten niet ontbreken bij de iXtreme netwerkborrel.”
iXtreme Oktoberfest Afterparty
Op de iXtreme Afterparty op 4 oktober gingen bestuurders, vertegenwoordigers van SIA NRO, onderzoekers en docenten uit verschillenden sectoren met de input vanuit het iXtreme Oktoberfest dieper in gesprek over welke digitale competenties je minimaal nodig hebt in onze digitale maatschappij en dat het belangrijk is dat je vanuit dezelfde definities werkt. Maar ook over welke docentcompetenties nodig zijn voor een doorlopende leerlijn digitale geletterdheid: wat vinden wij dat docenten moeten kennen en kunnen en waar leggen we de lat? Dit begint met samen te bepalen wat precies verstaan wordt onder ‘leren en lesgeven met ict’ en hoe digitale competenties er in de praktijk concreet uit zien. Vanuit daar kunnen doordachte keuzes gemaakt worden over de inzet van ict in het onderwijs en de professionalisering die daarvoor nodig is.
Beide dagen van het netwerkevenement hebben geleid tot inspiratie en nieuwe inzichten waar we in het netwerk komende tijd verder aan kunnen werken.
Het iXtreme Oktoberfest is een initiatief van iXpact – mede mogelijk gemaakt door NRO en SIA.
