De training voor onderzoeker in een designteam is bedoeld voor onderwijsprofessionals die samen met collega’s van hun organisatie en experts uit andere vakgebieden aan de slag willen met het onderzoeksmatig en creatief ontwerpen van een les, lessenreeks of leerarrangement. Deelnemers doorlopen zes inhoudelijke (online) modules waarin ze leren over de verschillende fases van een designteam – (1) vooronderzoek, (2) ontwerpen en (3) experimenteren en overdragen – en wat de rol van de onderzoeker in deze fases is. Dat wat ze leren, passen ze meteen toe: gelijktijdig met de modules, lopen deelnemers mee met een designteam om de principes van design thinking in de praktijk vorm te geven.
Daarnaast bestaat de training uit minimaal vier consultatiemomenten. Gedurende deze bijeenkomsten, waarbij ook andere onderzoekers in opleiding bij aanwezig zijn, bespreken de deelnemers een voorbereide praktijkvraag, casus of dilemma.
In totaal vereist de training tot onderzoeker in een designteam een tijdsinvestering van circa 80 uur, bestaande uit 40 uur deelname en voorbereiding voor de modules en 40 uur voor deelname aan een designteam, verspreid over de periode van ongeveer één studiejaar.
Meelopen in designteams
Gedurende zijn opleidingstraject tot onderzoeker werkte Frank mee aan twee designteams: allereerst aan het datateam Data inzetten voor meer gepersonaliseerd leren bij het Koning Willem I College (waar ook procesbegeleider Inge Broekmans onderdeel van was) en daarnaast aan Digital interactive stories bij de Academies Educatie en IT & Mediadesign van de HAN, dat momenteel in de afrondende fase is.
In het datateam – Data inzetten voor meer gepersonaliseerd leren bij het Koning Willem I College – stond de vraag centraal hoe de leerlingdata die binnen het Koning Willem I College (KWC1) werden verzameld samengebracht konden worden en hoe deze, in het kader van gepersonaliseerd leren, gepresenteerd konden worden richting docenten, studenten en andere stakeholders, zodat studenten een gepersonaliseerd(er) leertraject aangeboden kon worden. Naast onderzoekers Frank en Irma en procesbegeleider Inge bestond dit team uit twee docenten van het KWC1 en een ict-expert. Gezamenlijk hebben zij een adviesrapport opgeleverd met daarin de ontwerpcriteria voor een dashboard.
Het andere designteam – Digital interactive stories bij de Academies Educatie en IT & Mediadesign van de HAN – is inmiddels bijna klaar. In dit team hebben studenten van de Academies Educatie en IT & Mediadesign van de HAN, samen met docenten, hard gewerkt om een structurele samenwerking tussen beide academies op te stellen, met als uiteindelijke doel om het onderwerp ‘ict-geletterdheid’ een structurele plek te kunnen geven in het curriculum van de lerarenopleidingen.
Frank is trots op de resultaten van dit team. “Het heeft echt iets moois opgeleverd,” aldus Frank. “Ik ben onder de indruk van de interactive stories die door de studenten zijn gemaakt. Bovendien heeft het designteam geleid tot een langdurige samenwerking en worden de opbrengsten geïmplementeerd in het onderwijs; nadat het team is afgerond, gaan de docenten door met waar we aan gewerkt hebben.” De bedoeling is dat de interactive stories gedeeld gaan worden om als inspiratie te dienen voor toekomstige studenten.
De rol van de onderzoeker
Kenmerkend voor een designteam is het multidisciplinaire karakter ervan: de deelnemers hebben een verschillende achtergrond en ieder neemt een andere rol aan. Frank: “Als onderzoeker breng je het onderzoeksmatige in: je levert literatuur aan, maar ook wetenschappelijk onderbouwde instrumenten en methoden. Hierbij stimuleer je de onderzoekersvaardigheden van de andere deelnemers, zodat zij ook, als dat bij hun past, zelf wat meer op onderzoek kunnen uitgaan.”
Als onderzoeker heb je bovendien een rol in het op een goede manier opleveren van de eindproducten. Dat betekent: vooral veel schrijven, namelijk aan het afsluitende rapport over het designteam en het leerarrangement. De procesbegeleider is hier eveneens bij betrokken en in sommige gevallen schrijven ook de docenten die onderdeel zijn van het designteam mee.
Wat maakt de rol van onderzoeker nou zo belangrijk in zo’n team? “Als onderzoeker breng je het evidence-informed werken in. Je stelt kritische vragen op basis van wetenschappelijke inzichten,” antwoordt Frank. “Je levert daarmee de juiste inbreng om duidelijk te krijgen: wat willen we bereiken? Hoe maken we onze doelen SMART en hoe kunnen we dat evalueren?” Een onderzoeker helpt het team om op deze manier de ‘vraag achter de vraag’ helder te krijgen en te waarborgen dat het team de juiste kant op gaat.
Wat je leert, neem je mee
Zoals gezegd, heeft Frank net voor de zomervakantie zijn opleidingstraject tot onderzoeker in een designteam voltooid. Bij beide teams werd hij ondersteund door een onderzoeker vanuit het iXperium.
Hij kijkt met tevredenheid terug op zijn opleidingstraject tot onderzoeker. Frank: “Ik ben blij dat ik deze training heb gedaan. De dingen die ik geleerd heb, neem ik mee in de rest van mijn werk.”
Hoewel het traject van Frank relatief lang heeft geduurd, heeft het een soepel verloop gehad. De tijd ervoor nemen, en ook tijd reserveren in je agenda, is belangrijk, aldus Frank, want hoewel er ondersteuning wordt geboden gedurende het traject, is er niemand die je achter de vodden zit. “Je moet het zelf en ook voor jezelf doen.” Wat daarbij kan helpen, is om tijdig een concrete datum te prikken voor het tussentijds assessment, waarbij de deelnemer een tussentijds portfolio moet voorleggen om te tonen in hoeverre hij of zij reeds aan de criteria voor een onderzoeker in een designteam voldoet. “Door dat assessment op tijd in te plannen, heb je iets concreets om naartoe te werken,” zo stelt Frank. “Vervolgens kun je aan de gang met het verzamelen van bewijsmateriaal voor het eindassessment en heb je genoeg tijd om te werken aan de punten die nog extra aandacht nodig hebben.”
Frank vult aan: “Je moet ook vooral een soort nieuwsgierigheid hebben en de wil om dingen uit te zoeken, en proberen om nog net iets sneller te gaan dan de docenten kunnen.”
Meer weten?
Het opleidingstraject tot onderzoeker kan gevolgd worden via samenwerkingsprojecten. Voor meer informatie kun je contact op te nemen met Kirsten de Ries.
Eerder publiceerden we een artikel over de opleiding tot procesbegeleider van een iXperiumdesignteam. Dat artikel vind je hier. Voor de opleiding tot procesbegeleider kun je je inschrijven via de HAN Academy.
