Wat was de vraag van basisschool Pieter de Jong Pythagoras?
Het designteam van basisschool Pieter de Jong Pythagoras was onderdeel van de Onderzoekswerkplaats Gepersonaliseerd leren met ict en heeft gelopen van 2019 tot en met 2022. Het schoolteam merkte dat verschillen tussen leerlingen bij het rekenen toenamen. De school werkt met niveaugroepen, maar deze differentiatie leek onvoldoende tegemoet te komen aan de verschillen tussen de leerlingen. Ook wilde het schoolteam graag de motivatie en zelfstandigheid van leerlingen bij rekenen verhogen. Daarom ontwierp en onderzocht de school aanpakken om het onderwijs beter af te stemmen op verschillen tussen leerlingen en om leerlingen meer regie te geven in hun leerproces. Er is onderzocht hoe ict hieraan een bijdrage kan leveren.
Wat heeft het designteam gedaan?
Door middel van een vragenlijst onder de teamleden is eerst de vraag verhelderd. Aan de leerkrachten is gevraagd tegen welke problemen zij aanlopen tijdens de rekenles, van welke werkwijzen zij graag af zouden willen en wat ze graag willen behouden. Dit heeft onder andere het inzicht opgeleverd dat de zelfstandigheid (of het gebrek hieraan) bij leerlingen problemen oplevert. Ook is dankzij inzichten uit een literatuurstudie en gesprekken daarover verhelderd dat de school graag toewerkt naar flexibele niveaugroepen. Verschillende scenario’s zijn tijdens een teamvergadering voorgelegd aan het schoolteam. Dit gaf richting aan de eisen waaraan het te ontwikkelen leerarrangement moest voldoen.
Het iXperiumdesignteam is uitgekomen op het werken met blokplannen die de leraar voor elke les opstelt, in combinatie met doelenboekjes voor de leerlingen waarmee leerlingen meer inzicht krijgen in hun leerdoelen. De betrokkenheid van de leerlingen bij hun onderwijsproces kon daarmee worden verhoogd. Daarnaast is de beoogde schoolorganisatie in kaart gebracht middels het actantnetwerk. Er is een pilot uitgevoerd met het werken met doelenboekjes voor leerlingen en blokplannen voor leraren bij rekenen. De leraren uit het designteam hebben de doelenboekjes in alle klassen geïntroduceerd. Daarnaast is de school bezig geweest met het selecteren van een nieuwe rekenmethode. De ontwerpeisen voortkomend uit het actantnetwerk zijn als checklist gebruikt om verschillende methodes met elkaar te vergelijken en om inzichtelijk te krijgen voor welke ontwerpeisen ontwerpen aanvullend op methodes nodig zijn.
Wat heeft het designteam opgeleverd?
Vanaf 2021-2022 werkt de school met de methode Getal en Ruimte, die verdieping en herhaling aanbiedt op basis van de leerprestaties van de leerling. Het werken vanuit doelen (met het blokplan) in flexibele niveaugroepen en met doelenboekjes wordt gecontinueerd in groep 4 tot en met 8. Alle leraren besteden nu bij de start van de les aandacht aan de doelen die aan bod komen. In de rekenles starten leerlingen met Rekensprint, daarna krijgen ze de methode Getal en Ruimte en vervolgens werken ze zelfstandig.
Vanaf het einde van het schooljaar 2020-2021 hebben de leraren ervaringen opgedaan met het werken met blokplannen en na positieve ervaringen is dit verder uitgerold binnen alle leerjaren vanaf groep 3. De leraren in het designteam zagen bij de start van schooljaar 2021-2022 dat leerlingen en leraren gemotiveerder aan het werk waren met rekenen dan voorgaande jaren. Met name bij de leraren vereiste het maken van een blokplan een verhoogd bewustzijn met betrekking tot het leren en aanleren van rekenen. Ook was het voor leraren motiverend om daar zelf passende lessen voor te ontwerpen. Leraren gaven aan voor zichzelf meer rust te ervaren in de lessen omdat ze heel gericht bezig waren met een rekendoel. Dat is heel overzichtelijk voor leraren en leerlingen.
Dit designteam maakte deel uit van de Onderzoekswerkplaats Gepersonaliseerd leren met ict PO.
