De inzet van ict in het onderwijs is inmiddels vanzelfsprekend, maar dat geldt nog niet voor de manier waarop docenten daarin worden ondersteund en bekwaam gehouden. Ondanks groeiende ambities rond digitalisering en flexibilisering van het onderwijs, blijkt uit onderzoek dat veel docenten zich nog onvoldoende competent voelen om ict effectief in te zetten in hun onderwijspraktijk.
Docentprofessionalisering op dit vlak is bovendien vaak vrijblijvend, versnipperd of afhankelijk van individuele motivatie. De grote vraag is dan ook: hoe kunnen we deze professionalisering duurzaam borgen – op teamniveau, op instellingsniveau én als sector? De publicatie ‘Ingrediënten voor het instellingsbreed borgen van competenties voor onderwijsinnovatie met ict’ biedt een antwoord op die vraag.
Doelgroep en meerwaarde
Deze handreiking is relevant voor:
- beleidsadviseurs die professionalisering willen koppelen aan instellingsbeleid;
- opleidingscoördinatoren die professionalisering moeten vertalen naar de praktijk;
- hr-professionals die verantwoordelijk zijn voor erkenning, waardering en loopbaanbeleid;
- leidinggevenden die teams begeleiden in het ontwikkelen van hun onderwijs én zichzelf;
- onderwijskundigen en Centres for Teaching and Learning (CTL’s) die professionalisering faciliteren of beoordelen.
De publicatie biedt concrete handvatten voor het systematisch beoordelen én borgen van docentcompetenties op het gebied van ict. Niet als eenmalig project, maar als onderdeel van een integrale, instellingsbrede aanpak. Daarmee vormt deze handreiking een logisch vervolg op eerder werk van iXperium.
Versterkende samenhang met eerder werk van iXperium
Deze handreiking is inhoudelijk en methodisch nauw verbonden met andere publicaties en producten van iXperium, die elk een eigen perspectief bieden op professionalisering en onderwijs met ict:
- Het raamwerk ‘Docentcompetenties voor onderwijs met ict’ biedt het inhoudelijke fundament door te beschrijven welke competenties docenten nodig hebben om effectief en innovatief onderwijs met ict te verzorgen.
- De competenties en gedragsindicatoren onderwijs met ict: maken concreet welk gedrag past bij verschillende competentieniveaus en ondersteunen daarmee beoordeling en erkenning.
- De monitor Leren en lesgeven met ict maakt de ontwikkeling van deze competenties binnen instellingen zichtbaar en biedt inzicht in waar verdere ondersteuning nodig is.
- De publicatie ‘Bouwstenen voor effectieve docentprofessionalisering‘ beschrijft op welke voorwaarden succesvolle professionaliseringstrajecten zijn gebaseerd, zoals maatwerk, samenwerking en praktijkgerichtheid.
Deze nieuwe publicatie verbindt en verdiept deze inzichten door in te zoomen op de vervolgstap: hoe kunnen onderwijsinstellingen niet alleen ontwikkeling stimuleren, maar ook structureel beoordelen, waarderen en borgen dat docenten daadwerkelijk over de juiste competenties beschikken? Daarmee vormt deze handreiking de schakel tussen visie, ontwikkeling en verankering van ict-competenties in het onderwijs.
Relatie tot het Competentiespel
Naast bovengenoemde publicaties sluit deze handreiking ook nauw aan bij het Competentiespel. Dit spel stimuleert het gesprek over de vier competentiedimensies uit het raamwerk en helpt docenten te reflecteren op hun eigen niveau, gedrag en ontwikkelbehoeften. Het wordt succesvol ingezet in teams, leergemeenschappen, begeleidingstrajecten en professionaliseringsactiviteiten om gedeelde beelden over competentieontwikkeling te concretiseren.
Het spel is een praktisch instrument dat aansluit bij meerdere aanbevelingen uit de handreiking:
- Het draagt bij aan het ontwikkelen van gezamenlijke beelden (aanbeveling 1).
- Het helpt bij het formuleren van individuele leervragen en het vormgeven van maatwerk (aanbeveling 2).
- Het ondersteunt formatief handelen door reflectie en feedback te bevorderen (aanbeveling 4).
Kortom, het competentiespel operationaliseert onderdelen uit zowel het raamwerk als deze handreiking en fungeert als laagdrempelig en effectief hulpmiddel om de borging van ict-competenties op gang te brengen en te ondersteunen.
